Een 'bovenlokaal cultuurproject' voor erfgoedorganisaties. Wat kan dit betekenen?

Beeld project 'Woeste Gronden', Deeltraject Willem I. © Jean Paul Govaerts, 2020.

Hoe kunnen cultureel-erfgoedorganisaties een bovenlokaal cultuurproject uitwerken, zoals bedoeld in het Decreet Bovenlokale Cultuurwerking? Sylvia Matthys, consulent bij OP/TIL, geeft toelichting bij twee bovenlokale projecten waarin een erfgoedorganisatie optreedt als medetrekker.

Vooraf: het Decreet Bovenlokaal Cultuurwerking?

Op basis van het Decreet Bovenlokale Cultuurwerking kan de Vlaamse Overheid bovenlokale cultuurprojecten subsidiëren. Ook erfgoedorganisaties kunnen op deze projectsubsidies intekenen.

Een sterk sterk accent in deze bovenlokale projectsubsidies is samenwerking, over de grenzen van gemeenten, cultuursectoren en beleidsdomeinen heen. Maar zoiets is gemakkelijker gezegd dan gedaan. FARO vroeg daarom aan Sylvia Matthys, consulent bij OP/TIL, om twee projecten voor te stellen waarbij een cultureel-erfgoedorganisatie is betrokken. Haar keuze viel op Woeste Gronden en Erfgoedlab Hospice de Damme.

Wilt u meer weten over de mogelijkheden van dit decreet voor cultureel-erfgoedorganisaties? Schrijf u dan in voor FARO's Groot Onderhoud, dat op 1 december (digitaal) plaatsvindt. Een van de workshops gaat over de mogelijkheden van dit decreet voor cultureel-erfgoedorganisaties. Natuurlijk kunt u ook altijd contact opnemen met de collega’s van OP/TIL, het steunpunt voor de bovenlokale cultuurwerking.

Erfgoedlab Hospice Damme

Partners: Stad Damme en stad Brugge

Waar gaat het over?
Dit project is de start van een culturele samenwerking tussen Damme en Brugge. De uitvalsbasis is het Sint-Janshospitaal in hartje Damme, een monumentale site met 750 jaar historiek als huis voor passanten, zieken of ouderen. De stad Damme heeft grote plannen voor deze site: het hospitaal zal worden gerestaureerd en een cultuur-toeristische invulling krijgen. De stad Damme wil hierbij samenwerken met de stad Brugge.

Het project Hospice de Damme verkent het potentieel van de samenwerking en van de site. Het wil de betrokken erfgoedcollecties uit Brugge en Damme sterker verbinden. Natuurlijk met elkaar, maar ook met het publiek, met actuele kunst en de ruimtelijke beleving van de site. Het project rondt af met een eindrapport, met enkele richtinggevende keuzes, en een inspiratiedag.

Wat is de bovenlokale essentie van dit project?
Het project steunt op de samenwerking tussen Damme en Brugge. Ook de site op zich heeft een uitstraling die de gemeentegrenzen overstijgt. Hospice de Damme richt zich ten slotte op bezoekers en doelgroepen uit de bredere regio.

Wat is de verbindende kracht van de samenwerking?

De cultuurdiensten van beide steden hebben een platform opgericht voor dit project: De Bondgenoten. De Bondgenoten brengt mensen samen met uiteenlopende expertise: collectiebeheer, publiekswerking, cultuurspreiding, onroerend erfgoed, kunsteducatie, participatie. Hun opdracht? Een gemengde werkcollectie samenstellen die in wisselwerking kan treden met de site zelf en zo deuren opent naar nieuwe erfgoedverhalen.
Vormingplus Regio Brugge is eveneens betrokken. Deze sociaal-culturele organisatie helpt om ook doelgroepen uit de bredere regio te bereiken en te betrekken.

Woeste Gronden: Kempense identiteit herdacht

Partners: Opmaat vzw en Erfgoed Noorderkempen

Waar gaat het over?
Woeste Gronden laat mensen op een artistieke manier kijken naar de Kempense identiteit. Binnen Woeste Gronden worden drie deelprojecten uitgevoerd die elk een thema bespelen dat uiting geeft aan deze identiteit: de religieuze invloed bij de ontginning van de Kempen, de rol van enkele Kempische kapitalisten zoals bijvoorbeeld de familie Brepols, en de strategische ligging van deze regio onder het Nederlands bewind (1815-1830).

Rode draad doorheen deze projecten is cocreatie. Al wie zich betrokken voelt bij het Kempense erfgoed (gebruiker, buurtbewoner, bewonderaar) wordt nadrukkelijk gevraagd om ervaringen te delen en bij te dragen. Vervolgens gaat een jonge beloftevolle kunstenaar met deze ervaringen en verhalen aan de slag. Daarbij verkent deze kunstenaar nieuwe formats om een divers publiek aan te spreken, weg van de klassieke presentatievormen.

Wat is de bovenlokale essentie van dit project?
Het project vertrekt van een regionaal thema zoals de Kempense identiteit. Het wordt uitgewerkt via drie participatieve deelprojecten die worden verspreid over de regio.

Wat is de verbindende kracht van deze samenwerking?

Opmaat vzw, het geesteskind van theatermaker Ignace Cornelissen, wil jonge kunstenaars kansen geven om zich verder te ontwikkelen. Cocreatief werken maakt deel uit van het DNA van deze kunstenorganisatie.
Erfgoed Noorderkempen heeft dan weer ervaring met en kennis van het erfgoed van de streek. Dankzij het grote netwerk van deze erfgoedcel is het gemakkelijker om contacten te leggen.
Ook andere partners zijn betrokken, zoals de cultuurcentra, het museum van de speelkaart en de toeristische diensten, de IOED ...

Zelf plannen voor een bovenlokaal cultuurproject?

Twee keer per jaar kunt u subsidies aanvragen voor een bovenlokaal cultuurproject. Uiterlijk op 15 mei of 15 november dient u hiervoor een dossier in via KIOSK, de webapplicatie van de Vlaamse overheid.

OP/TIL, het steunpunt voor Bovenlokale Cultuurwerking, helpt organisaties om een bovenlokaal project uit te werken. Op de website vindt u andere praktijkverhalen, maar ook de voorwaarden, tips en inspiratie om uw bovenlokaal cultuurproject te versterken.

Op 1 december vindt de tiende editie van het Groot Onderhoud plaats. Dan zetten we het spotlicht op het lokale en bovenlokale erfgoed, onder de titel 'Diepgeworteld, breedvertakt'. Omwille van de coronacrisis gaan we 100% digitaal. Schrijf nu in!

Lees meer over het Groot Onderhoud 2020:

Foto's: