Maandag begon in Madrid de 25e Conference of Parties (COP25) over de implementatie en uitvoering van het VN Klimaatverdrag. Alhoewel de klimaatproblematiek nauwelijks nog uit het nieuws is weg te branden en de urgentie evenals de complexiteit ervan steeds duidelijker worden, is de aandacht voor de klimaatcrisis en het wereldwijde onvermogen om hier adequaat op te reageren toch nog iets groter tijdens de COP. Het is dan ook het moment bij uitstek om na te gaan hoe we als erfgoedinstellingen en -organisaties onze bijdrage kunnen leveren.

Dat er inspanningen nodig zijn om de ecologische voetafdruk van erfgoedinstellingen te verkleinen, is ondertussen gemeengoed geworden. Zo wordt er actief nagedacht over duurzaam bouwen en verbouwen. En ook restauratoren/conservatoren proberen hun praktijk te vergroenen. De klimaatproblematiek gaat echter verder dan alleen maar de ecologische uitdagingen. Ze is ingebed in de bredere uitdaging rond duurzame ontwikkeling en gaat onder meer gepaard met veranderingen op sociaal en economisch vlak.

Speciale rol voor musea

Via de Agenda 2030 en de daaraan gekoppelde duurzame ontwikkelingsdoelstellingen wil de VN de wereldwijde aandacht en actie omtrent aanwakkeren. Ze ziet hierbij ook een speciale rol weggelegd voor musea:

“The protection and promotion of cultural and natural diversity are major challenges of the twenty-first century. In this respect, museums and collections constitute primary means by which tangible and intangible testimonies of nature and human cultures are safeguarded. Museums as spaces for cultural transmission, intercultural dialogue, learning, discussion and training, also play an important role in education (formal, informal, and lifelong learning), social cohesion and sustainable development.”  

Deze oproep valt niet in dovemansoren. In de schoot van ICOM werd in 2018 een werkgroep rond duurzaamheid opgericht. En op hun website vindt u een vijfdelige videoreeks over de wijze waarop musea en hun bezoekers zich kunnen engageren inzake klimaatverandering. Deze videoreeks werd trouwens gemaakt in opdracht van de Canadese Coalition of museums for climate change. En recent verscheen ook een online gids voor musea en andere erfgoedinstellingen die willen werken rond de SDG’s.    

Het spreekt namelijk voor zich dat wat opgaat voor musea eveneens opgaat voor andere collectiebeherende erfgoedinstellingen zoals archieven en erfgoedbibliotheken. Tegelijkertijd kunnen niet-collectiebeherende erfgoedorganisaties en erfgoedverenigingen (al dan niet met een eigen collectie) eveneens hun steentje bijdragen aan de realisatie van de Agenda 2030. Want heel wat erfgoedwerk en bij uitbreiding (socio-)cultureel werk is inherent verbonden met duurzame ontwikkeling.

Foto: Vlaggen van deelnemende landen aan de COP25-conferentie. UNclimatechange via Flickr, CC BY 2.0