Het is onze missie erfgoed te bewaren voor de toekomst, omdat het kwetsbaar is. Maar toch is erfgoed niet altijd zo onschuldig als het lijkt.

Radioactief materiaal

Wist u dat het Val-Saint-Lambertglas vervaardigd voor 1940 uit uraniumerts bestaat en dat België ooit de grootste ontginner van uraniumerts was? Uiteraard moeten we dit in zijn context plaatsen, want in die tijd geloofden we dat radioactiviteit heel wat voordelen had. Zo bestonden er medicijnen en hydraterende crèmes, maar ook bijvoorbeeld radioactief brood, radioactief water en zelfs radioactieve mannenonderbroeken en condooms, die als wondermiddelen werden aangeschreven.

Radioactief materiaal wordt niet alleen aangetroffen in industrieel erfgoed. Ook mineralen (geologisch materiaal) of materiaal uit studiecollecties kan radioactief zijn. Fluorescent materiaal (bijvoorbeeld horloges) bestaat eveneens vaak uit uranium. Toen het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) het Gentse MIAT screende op radioactief materiaal, waren de medewerkers verrast door het feit dat een aantal porseleinen kommetjes (glazuurlaag) en gloeikousjes radioactieve straling vrijgaven. 

De Radium Historical Items Catalogue geeft een beeld van minder vanzelfsprekend radioactief materiaal.

(Un)usual suspects

Maar hoe herkent u radioactief erfgoed? We hebben de bovengenoemde ‘usual suspects’, maar net zo goed kan u voor verrassingen komen te staan. Het FANC helpt u bij  het screenen van uw collecties en geeft tegelijk advies over de juiste manier om ermee om te gaan, of om het (indien nodig) af te voeren.

Het FANC is op zoek naar voorbeelden uit de erfgoedsector om een procedure uit te werken voor zowel radioactief materiaal uit de natuur als voor materiaal dat bewust radioactief is gemaakt, beide bewaard in collectiebeherende erfgoedorganisaties.

Meer info? Contacteer Geert Biermans van het FANC.

Studiedag

Op 28 maart organiseren FARO, het MIAT en ETWIE in het Gentse MIAT een studiedag over gevaarlijk erfgoed. Heeft u nog vragen over gevaarlijk erfgoed zoals asbest, toxische stoffen in studiecollecties e.d., neem dan deel aan de studiedag gevaarlijk erfgoed. Er zijn nog plaatsen vrij!

Tip: lees ook de blog van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek over dodelijke boeken.