Mu.ZEE rondt pilootproject waarderen af

Waarderen van hedendaagse kunst, hoe doet u dat? Mu.Zee nam vorig jaar de uitdaging aan en waardeerde zijn collectie hedendaagse kunst. Het doel: een beter zicht op de collectie maar ook op de noden en verwachtingen van de stakeholders.

Het theoretisch kader van het waarderingstraject werd bepaald door de huidige missie en visie van Mu.ZEE en zijn maatschappelijke functie als museum van moderne en hedendaagse kunst in België. Mu.ZEE stelt zich als doel de collectie zo breed mogelijk te interpreteren binnen een transhistorisch en transcultureel beleid. De noden van het publiek en hedendaagse vraagstukken uit de samenleving worden leesbaar gemaakt aan de hand van een collectieanalyse na de waardering.

Hoe?

Mu.ZEE formuleerde de criteria voor de waardering aan de hand van bestaande schalen en het huidige beleid. Aan de hand van diverse ja-neevragen werd aangeduid wat de kwaliteiten zijn van een deelcollectie of kunstwerk en werd gezocht naar verschillende manifestaties van kunsthistorische, sociaal-maatschappelijke en onderzoeks- of gebruikswaarde. Hierbij keek het museum niet alleen naar het beeld zelf, maar ook naar de sociale, historische, maatschappelijke en biografische context waarin een werk of een ensemble wordt gecreëerd.

De waardering is gebaseerd op drie bestaande waarderingsmethodieken:

Op de museale weegschaal: collectiewaardering in zes stappen, tweede druk, Amersfoort, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 2014;
Significance 2.0. A Guide to assessing the significance of collections, management, and use, Collections Council of Australia, 2009;
Caroline Reed, Reviewing Significance 3.0. A framework for assessing museum, archive and library’s collections’ significance, 2018.

De criteria werden conform de methode Op de museale weegschaal onderverdeeld in drie clusters. Voor de kunsthistorische waarden werden de representatieve en de interpretatieve waarden onderzocht. In verband met de sociaal-maatschappelijke waarden kwamen het maatschappelijk onderzoekspotentieel en de artistieke sociale waarden aan bod. De gebruikswaarde kreeg vorm aan de hand van de analyse van de conditie, de herkomst en iconografische criteria.

Doel

Met behulp van de waardering analyseerden de medewerkers van Mu.ZEE de belangen, noden en zorgen van de collectie. Dit bepaalt de beslissingen die het museum neemt. Met de kennis uit het waarderingstraject kan het museum in de toekomst beter verzamelen, bewaren, onderzoeken en ontsluiten.

Participatief waarderen

De waardering werd uitgevoerd met een intern kernteam, klankbordgroepen en meerdere belanghebbenden. Hiervoor schakelden de medewerkers het brede netwerk van Mu.ZEE en zijn partners in, alsook een algemene oproep.

Het kernteam dat de effectieve waardering zou uitvoeren, was samengesteld uit personen met complementaire kennis en ervaringen die de verschillende waarden konden vertegenwoordigen. Medewerkers van Mu.ZEE namen samen met verschillende partners uit het socio-culturele veld een deel van de museale collectie onder de loep. De waardering voerde Mu.ZEE uit met een intern waarderingsteam maar ook met een externe klankbordgroep uit het brede netwerk van het museum.

Resultaten

Het waarderingstraject zorgt voor een beter beeld van de kunstcollectie en haar potentieel. Bepaalde positieve beleidspunten, hiaten en fouten worden duidelijk. Zo krijgen de medewerkers van Mu.Zee een betere definitie van de collectie, de langdurige bruiklenen en de noden. Stap voor stap verhogen ze op die manier de kennis over de kunstwerken voor toekomstig onderzoek en gebruik. Ze vullen de collectie aan naargelang de gebreken, en proberen tot nieuwe interpretaties te komen die interessante en relevante narratieven kunnen presenteren aan de toeschouwers via tentoonstellingen en evenementen. Ten slotte is de waardering ook een grote stap voorwaarts in de richting van digitalisering en online kennisontsluiting.