In zijn Strategische visienota cultureel erfgoed van 31 maart 2021 stelt Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon dat het wenselijk is om in de cultureel-erfgoedsector een dialoog op te starten over ontzamelen. Om meer inzicht te krijgen in de praktijk van en de noden bij het ‘ontzamelen’ van collecties en voorwerpen, voerde FARO in het voorjaar 2021 een nodenanalyse uit. De resultaten van dit onderzoek werden nu gepubliceerd.

Collegagroep herbestemmen 

Naar aanleiding van de studiedag waarderen die het departement CJM samen met FARO in maart 2019 organiseerde, formuleerde het veld heel wat struikelblokken in verband met herbestemmen. Daarom richtte FARO in oktober 2020 een collegagroep 'Herbestemmen' op. Deze collegagroep telt intussen zowat veertig erfgoedwerkers uit musea, erfgoedcellen en landelijke dienstverlenende organisaties. Samen met deze collegagroep brachten we in het najaar 2020 al een eerste overzicht in kaart van de noden en blokkades in het veld. We delen ervaringen, goede praktijken en struikelblokken. De collegagroep werkt toe naar een toolbox ‘Ontzamelen’.

Nodenanalyse: ook uw stem telt!

Geïnspireerd door het  Britse onderzoek Profusion in Museums. A report on contemporary collecting and disposal uit 2018, uitgevoerd door Harald Fredheim, Sharon Macdonald en Jennie Morgan, beslisten we om het hele veld te vragen naar de noden en om samen naar oplossingen te zoeken. Deze nodenanalyse voerden we uit samen met Nele Coene, die toen stage liep bij FARO. We stelden twee afzonderlijke vragenlijsten op, één voor de musea en één voor de landelijke dienstverleners en erfgoedcellen. Met dank aan iedereen die heeft meegewerkt aan deze nodenanalyse. 

Noden in een notendop

De nodenanalyse toont aan dat er nood is aan duidelijkheid in verband met de juridische en deontologische struikelblokken, een flexibele handleiding, het delen van elkaars collectieprofielen, het oprichten van collectienetwerken en het delen van methodes en praktijkvoorbeelden in een toolbox.  

Het volledige rapport Nodenanalyse ontzamelen. Onderzoek naar de noden bij het herbestemmen en afstoten in Vlaanderen, uitgevoerd bij musea, landelijke dienstverleners en erfgoedcellen vindt u hier. 

Toekomst ontzamelen in Vlaanderen

De collegagroep 'Herbestemmen' is onderverdeeld in drie subwerkgroepen. Een werkgroep werkt rond het thema 'delen collectieprofiel/thesaurus deelcollecties'. Een andere groep verzamelt de juridische struikelblokken en gaat daarover in gesprek met drie juristen. Een derde groep start dit voorjaar met het uitwerken van een handleiding ontzamelen. Intussen verzamelen we goede praktijkvoorbeelden om te delen en werken we aan de uitbouw van de toolbox.

Heeft u zelf ervaring opgebouwd met ontzamelen? Neem dan zeker contact met ons op!