Erfbelasting betalen met cultuurgoederen?

Decap_orgel_1947_Frangema

Stel: u erft een kunst- of erfgoedverzameling. Goed nieuws! Nog beter is dat u voortaan de belasting daarop kan betalen met een of meer kunstwerken uit die erfenis en er een fiscale stimulans bovenop krijgt. Het 'cultuurgoed' waarmee de belasting wordt betaald, komt normaal gezien terecht in een museale collectie in Vlaanderen. En belandt dus niet in het buitenland en/of in een particuliere collectie. Ook dat is een van de doelstellingen van deze vernieuwde regeling. Voor museale collecties in Vlaanderen betekent het ongetwijfeld een interessante vernieuwing.   

Een regeling op erfbelasting bestond al. Maar alleen de collectie precolumbiaanse kunst van Paul en Dora Janssen (nu in het MAS) heeft daarop een beroep gedaan. Sinds 1 juli kunt u nu beroep doen op de nieuwe regeling. Die is, vergeleken met de voorgaande, uitgebreid en tegelijk ook wel verscherpt.

Nieuw?

Nieuw is dat het nu gaat over 'cultuurgoederen': kunstwerken, oude drukken of manuscripten, juwelen, archeologische voorwerpen, enz. Enkel topstukken en sleutelwerken voor museale collecties komen in aanmerking om te voorzien in de erfbelasting, en dat voor 120% van hun waarde. 

Waarin zit het verschil? Het begrip topstukken (waardevol beschermd cultureel erfgoed) is geïntroduceerd in 2003 bij de goedkeuring van het Topstukkendecreet. Topstukken worden beschouwd als 'zeldzaam en onmisbaar'. Twintig jaar later zijn een kleine 1.050 topstukken in Vlaanderen beschermd. U kunt ze vinden in de topstukkendatabank.  

Sleutels. Foto: Ylanite Koppens via Pixabay

Sleutelwerken zijn niet beschermd maar kunnen wel een ‘sleutelpositie’ innemen in museum- of erfgoedcollecties in Vlaanderen. Het gaat in dit geval over objecten die een duidelijke verrijking bieden voor het geheel van de publieke collecties in Vlaanderen, zijnde de Collectie Vlaanderen. Ze zijn bedoeld voor cultureel-erfgoedinstellingen en -erfgoedorganisaties van landelijk niveau, universiteitsarchieven of -bibliotheken. Ze worden beschouwd als de logische ‘gastheren’ voor deze werken.

Kansen voor collectiebeheerders

Voor collectiebeheerders die voldoen aan die criteria (!) is het wetenswaardig om de krachtlijnen en kansen van de nieuwe regeling te kennen. Het is de Topstukkenraad die adviseert welke stukken als cultuurgoed aanvaard kunnen worden. Kunst- en erfgoedverzamelaars kunnen tijdens hun leven al met de Topstukkenraad afstemmen welke stukken in aanmerking kunnen komen om aan de erfbelasting te voldoen. Dus ook voor cultureel-erfgoedorganisaties van belang. 

Meer informatie over het decreet en de toepassing ervan vindt u op de website van het departement Cultuur, Jeugd en Media. 

In de kennisbank van Cultuurloket leest u hoe erflaters concreet aan de slag kunnen gaan met deze regeling rond de erfbelasting. U kunt bij hen altijd ook rechtstreeks terecht met specifieke vragen. 

Topstukkenjaar 2024 

Noteer zeker ook de topstukkententoonstelling Zeldzaam en onmisbaar, die loopt van 31 oktober 2023 tot en met 25 februari 2024 in het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen. De tentoonstelling komt er naar aanleiding van de twintigste verjaardag van het Topstukkendecreet. 

Museumpas voorziet in die periode bovendien in de communicatiecampagne '1000 topstukken' over de topstukken in Vlaanderen die ter plaatse in de vele musea, erfgoedbibliotheken, archieven, kerken, enzovoort uitzonderlijk belicht worden. Meer informatie daarover vindt u hier.

Foto's: 

Anne Milkers