Nieuwe toevoegingen op Topstukkenlijst

Waterval van Tivoli. Simon Denis. Bron: Collectie KMSKA, www.artinflanders.be, fotograaf: Hugo Maertens. CC-BY-NC-ND

De voorbije weken werden opnieuw een aantal bijzondere werken toegevoegd aan de Topstukkenlijst van de Vlaamse Gemeenschap. Met deze lijst wil Vlaanderen voorkomen dat zeldzame en onmisbare voorwerpen en collecties verloren gaan. Het gaat om het Glazeniersarchief Capronnier, een bijzonder compleet archief en een belangrijke bron voor monumentenzorgers en onderzoekers. Verder werden ook drie verzamelingen en dertien schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken uit de periode van het neoclassicisme definitief beschermd als Vlaams topstuk.  

Ne­o­clas­si­cis­ti­sche werken

Het patrimonium uit de periode van het neoclassicisme in Vlaanderen bleef tot nog toe onderbelicht op de Topstukkenlijst. Tot voor kort stonden er maar drie neoclassicistische schilderijen op de lijst: werken van Jean-Auguste-Dominique Ingres, Joseph-Benoît Suvée en Joseph Paelinck.

Behalve in de Brugse musea, die de voorbije decennia al heel wat inspanningen hebben geleverd om de neoclassicistische deelcollectie van het Groeningemuseum te versterken, bleken er ook elders in Vlaanderen nog schilderijen, sculpturen en tekeningen uit de periode te zijn die als zeldzaam en onmisbaar voor de Vlaamse Gemeenschap beschouwd kunnen worden. 

De Topstukkenlijst werd daarom aangevuld met drie verzamelingen en dertien schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken uit zowel openbaar, privé- als kerkelijk bezit. 

Gla­ze­niers­ar­chief Ca­pron­nier

Foto: Uitvoeringstekening voor de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek in Tongeren - © Repro KADOC-KU Leuven

Het glazeniersatelier Capronnier werd opgericht door vader François (1779-1853) en in 1839 overgenomen door zijn zoon Jean-Baptiste (1814-1891). Naast vader en zoon Capronnier werkten ook de belangrijkste historieschilders van die tijd mee aan de taferelen, onder wie François-Joseph Navez (1787-1869), Charles De Groux (1825-1870) en Constantin Meunier (1831-1905).

Vader en zoon maakten niet alleen nieuwe ramen, maar voerden ook restauraties uit van historische glasramen in monumentale kerkgebouwen in België, zoals de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal in Brussel. Het atelier Capronnier wist zo zijn stempel te drukken op vele restauraties en op de neogotische kerkgebouwen die in de 19e eeuw in Vlaanderen verrezen.

Het is uitzonderlijk dat hun archief, dat bijna een eeuw continuïteit overspant, zo volledig bewaard gebleven is. Het bevat een tweeduizendtal uitvoeringstekeningen op ware grootte, voorstudies, ontwerptekeningen op schaal en foto’s van uitgevoerde nieuwe realisaties en restauraties. Hun archief is anno 2020 dan ook van grote waarde voor de huidige restauratoren van deze gebouwen.

Omdat het archief onontbeerlijk is voor de zorg en studie van het 19e-eeuwse patrimonium, werd het na een inventarisatie in 1996-1997 in 2006 door de Vlaamse minister van Cultuur aangekocht. Het wordt bewaard in KADOC - KU Leuven, waar het ter beschikking staat van onderzoekers.

Meer informatie over het atelier Capronnier leest u hier. Bekijk een selectie van de collectie op LIMO

Over de Topstukkenlijst

Het Topstukkendecreet zorgt voor de bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven. Het gaat om objecten met een bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.

Op basis van het decreet wordt een Topstukkenlijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen opgesteld. Voor die beschermde voorwerpen gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Omdat aan het behoud van dit erfgoed groot belang wordt gehecht, is het ook mogelijk er restauratiesubsidies voor aan te vragen.

Lees meer over het Topstukkenbeleid van de Vlaamse overheid.

Bron: KADOC-KU Leuven en Departement CJM
Foto's: Simon Denis, Waterval van Tivoli. Bron: Collectie KMSKA, www.artinflanders.be, fotograaf: Hugo Maertens. CC-BY-NC-ND // Uitvoeringstekening voor de Onze-Lieve-Vrouwbasiliek in Tongeren © Repro KADOC-KU Leuven

Annemie Vanthienen