Wat vertellen kranten ons over de Grote Oorlog? Heel wat. Want in tijden zonder social media, zonder televisie of zonder radio haalden mensen hun nieuws uit geschreven bronnen. Misschien lazen ze een van de vele dagbladen of volgden ze het wel en wee aan het (thuis)front via heel lokale blaadjes. In de Eerste Wereldoorlog waren kranten onmisbaar voor de nieuwsgierige burger. De nieuwe website belgianpressfromthegreatwar.be geeft uitleg over de rol en het belang van kranten uit de Eerste Wereldoorlog en brengt u bovendien naar 380.000 gedigitaliseerde krantenpagina’s uit 1914-1918.

Belgische erfgoedinstellingen bewaren vele tienduizenden kranten uit de Eerste Wereldoorlog. De kranten zijn vaak erg kwetsbaar en raken snel beschadigd bij het lezen. Tegelijk zijn het veelgeraadpleegde bronnen, niet alleen over de Groote Oorlog in België, maar ook als documenten van het eerste wereldwijde conflict. Ze verdienen het dus om wereldwijd raadpleegbaar te zijn.

In de afgelopen jaren hebben drie projecten daarom tachtigduizend exemplaren uit zeventien erfgoedinstellingen gedigitaliseerd. Ze zijn nu vrij online te lezen via drie digitale archieven: Nieuws van de Groote Oorlog, The Belgian War Press en BelgicaPress. 

The Belgian Press from the Great War

De website belgianpressfromthegreatwar.be vertelt het verhaal van deze kranten. België had bij het uitbreken van de Groote Oorlog een heel divers perslandschap. De strijd en het leven in oorlogstijd werden dan ook uitvoerig beschreven in de vele landelijke, regionale en lokale kranten van die tijd. 

In honderdduizenden pagina’s vertellen ze ons over de politieke en militaire gebeurtenissen, maar evengoed over het dagelijks leven in bezet gebied en aan het front. Ze vertolken de standpunten van alle betrokken partijen: de bevolking van het bezette gebied, de soldaten aan het front, krijgsgevangenen en vluchtelingen, de bezettingsmacht en de regering in ballingschap. 

The Belgian Press from the Great War legt uit waarom de oorlogskranten niet alleen van belang zijn voor België. De bladen kwamen immers tot stand tijdens een wereldwijd conflict en er waren heel wat nationaliteiten aanwezig op het grondgebied. En het verhaal van het bezette België is in deze tijden vol conflict nog altijd actueel. Allemaal redenen om deze kranten heel zorgvuldig te bewaren en wereldwijd beschikbaar te maken voor onderzoek.

Erfgoed van wereldbelang

Om het onmiskenbare belang van dit erfgoed tastbaar te maken, dienden de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken, het Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA), FARO, PACKED, Rijksarchief/CegeSoma en KBR (Koninklijke Bibliotheek van België) in 2017 een solide dossier in om het te laten opnemen in het Memory of the World-register van de UNESCO. Dat register bevat historische documenten die volgens internationale experts van essentieel belang zijn voor het collectief geheugen van de mensheid. Documenten op deze lijst moeten met extra zorg worden bewaard en voor iedereen toegankelijk zijn. 

Jammer genoeg werd de collectie samen met veel andere dossiers rond oorlogserfgoed niet door UNESCO erkend. De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken vormde het aanvraagdossier daarom om tot een online portaal voor Belgische kranten uit de Eerste Wereldoorlog, beschikbaar in het Engels en het Nederlands. Want de historische waarde van dit erfgoed valt of staat niet met een erkenning. Waarom dat zo is, leest u op belgianpressfromthegreatwar.be.

Partners

Bij de duurzame bewaring en het beschikbaar maken van de Belgische pers uit de Groote Oorlog zijn de volgende organisaties betrokken:

Digitale preservering

Nieuws van de Groote Oorlog

• Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA), Gent
• Vlaamse Erfgoedbibliotheken, Antwerpen
• FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, Brussel
• PACKED – Expertisecentrum Digitaal Erfgoed, Brussel

The Belgian War Press

• Rijksarchief/CegeSoma Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij, Brussel

BelgicaPress

• KBR (Koninklijke Bibliotheek van België), Brussel

Geheugeninstellingen

• Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis, Gent
• Archief- en Documentatiecentrum voor het Vlaams-nationalisme, Antwerpen
• Archief en museum voor het Vlaams leven te Brussel, Brussel
• Bibliotheek Hasselt Limburg, Hasselt
• Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
• Erfgoedbibliotheek Westflandrica, Kortrijk
• In Flanders Fields Museum, Ieper
• KADOC Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving, Leuven
• KBR (Koninklijke Bibliotheek van België), Brussel
• Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis / War Heritage Institute, Brussel
• KU Leuven Bibliotheken, Leuven
• Letterenhuis, Antwerpen
• Liberaal Archief, Gent
• Memorial Museum Passchendaele 1917, Zonnebeke
• Openbare Bibliotheek Kortrijk, Kortrijk
• Rijksarchief/CegeSoma Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij, Brussel
• Universiteitsbibliotheek Gen, Gent