Ontmoet Hildegard van Bingen, fysiek én online
Eind vorig jaar kon u onder meer via deze website lezen dat de Symphonia van Hildegard van Bingen, een topstuk uit 1174/75, een vaste bewaarplaats kreeg aan de KU Leuven. Sinds 30 mei 2018 kan u dit werk samen met een selectie handschriften, liedboeken en brieven van Hildegard bekijken in de tentoonstelling Hildegard van Bingen in de Lage Landen. De Dendermonde Codex.
Blikvanger van de tentoonstelling in de Leuvense Maurits Sabbebibliotheek is de vermaarde Dendermonde Codex, een twaalfde-eeuws handschrift met mystieke teksten en liederen waar ook de eerder vermelde Symphonia deel van uitmaakt. Het werk wordt eenmalig getoond aan het grote publiek en kan volledig digitaal doorbladerd worden via een interactief tentoonstellingsplatform.
Hildegard van Bingen en de Dendermonde Codex: een fascinerend verhaal
Hildegard van Bingen (1098-1179) was de abdis van de abdij van Rupertsberg, in het Rijnland. Ze was theologe, dichteres en mystica, maar is ook de eerste vrouwelijke componiste die bij naam gekend is. Haar muziek is o.a. overgeleverd via de Dendermonde Codex, die ze in het midden van de twaalfde eeuw schreef. Dit handschrift bevat de Symphonia Harmoniae Caelestium Revelationum (kortweg Symphonia): een zestigtal eenstemmige liederen voor liturgisch gebruik. Daarnaast bevat de codex Hildegards Liber vitae meritorum en de Liber viarum Dei van haar vriendin Elisabeth van Schönau. Het handschrift sluit af met een nagenoeg onbekende dialoog tussen een priester en de duivel.
Rond 1174 stuurde Hildegard het handschrift naar een bevriende monnik in de cisterciënzerabdij van Villers in Brabant. Het kwam daarna terecht in de abdij van Gembloux en in de abdij van Affligem, om in de negentiende eeuw in de Sint-Pieter- en Paulusabdij van Dendermonde te belanden. Deze abdij besliste in 2017 om het manuscript - inmiddels erkend als Vlaams Topstuk - in langdurige bewaring te geven aan de Maurits Sabbebibliotheek van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen, KU Leuven.
EXPO
Samen met de fysieke tentoonstelling lanceert de KU Leuven een meertalige interface voor online tentoonstellingen, 'EXPO', met daarop onder meer ook de digitale tentoonstelling over Hildegard van Bingen.
Via EXPO wil KU Leuven Bibliotheken in de toekomst nog meer virtuele tentoonstellingen, bijzondere werken en projecten waarin de fysieke collecties worden gedigitaliseerd en online beschikbaar worden gesteld, presenteren. De virtuele tentoonstellingen plaatsen collectiestukken in dialoog met andere werken, al dan niet als verlengstuk van een fysieke tentoonstelling. De galerij toont bijzondere werken uit de collecties van KU Leuven Bibliotheken. Hierbij gaat het niet alleen om erkende topstukken, maar ook om werken met een bijzonder verhaal. De projectpagina stelt de verschillende initiatieven rond de digitale ontsluiting van collecties voor. Naast digitaliseringsprojecten van de eigen collecties, worden ook verschillende projecten in het kader van onderzoek en beeldvorming gepresenteerd.
De EXPO-website werd ontwikkeld door LIBIS binnen het kader van Heron, de Heritage Online dienstverlening gebaseerd op het open source online publicatieplatform Omeka. Speciaal voor dit project bracht LIBIS de link tot stand tussen het bibliotheekbeheersysteem Alma en de preservatieomgeving Teneo, zodat er binnen één geïntegreerde omgeving kan worden gewerkt.
De tentoonstelling is gratis toegankelijk en loopt tot 22 augustus in de Maurits Sabbebibliotheek, Ch. Debériotstraat 26 in Leuven.
Foto: KU Leuven. Hildegard van Bingen, Symphonia Harmoniae Caelestium Revelationum, ca. 1174, Rupertsberg, Bingen-am-Rhein; Ms 9, Sint-Pieter-en Paulusabdij Dendermonde, bewaard in Maurits Sabbebibliotheek, KU Leuven Bibliotheken, Faculteit Theologie en Religiewetenschappen.
