Twaalfde-eeuws topstuk naar KU Leuven

Manuscript Hildegard van Bingen (c) KU Leuven | Rob Stevens

De Symphonia van Hildegard van Bingen uit 1174/75 heeft eerder dit najaar een vaste bewaarplaats gekregen aan de KU Leuven. Het krijgt een nieuw onderkomen in de geklimatiseerde en beveiligde Preciosaruimte van de Maurits Sabbebibliotheek.

Hildegard van Bingen (1098-1179) was een vooraanstaande Duitse abdis, theologe, mystica en componiste. Ze schreef de Symphonia in de jaren vijftig en zestig van de 12e eeuw in het klooster van Rupertsberg. Het handschrift bevat een 60-tal eenstemmige liederen opgedragen aan onder andere de Vader, de Zoon, de Maagd Maria, de Heilige Ursula, of de Weduwen en Onschuldigen. Hildegard componeerde de liederen voor liturgisch gebruik, organiseerde ze thematisch en doopte het geheel Symphonia Harmoniae Caelestium Revelationum (Welluidendheid der Harmonie van de Hemelse Openbaringen). Dit geheel is slechts in twee originele exemplaren bewaard gebleven. Sinds 2007 draagt de Symphonia het statuut van Vlaams topstuk.

Luister naar een uitvoering van Deus enim door Psallentes:

Onderzoeksmogelijkheden

Omstreeks 1174 stuurde Hildegard van Bingen een kopie van haar Symphonia naar een monnik in de cisterciënzerabdij van Villers in Brabant. Nadien kwam het handschrift ook nog terecht in de abdij van Affligem om ten slotte in de Sint-Pieters- en Paulusabdij van Dendermonde te belanden. Deze laatste abdij besliste nu om het manuscript in langdurige bewaring te geven aan de Maurits Sabbebibliotheek van de Leuvense Faculteit Theologie en Religiewetenschappen.

De komst van het handschrift naar de KU Leuven creëert tal van onderzoeksmogelijkheden voor professoren Rob Faesen en Lieve Watteeuw, verbonden aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen.

Manuscript Hildegard van Bingen met professor Lieve Watteeuw en professor Rob Faesen (c) KU Leuven | Rob Stevens

Professor Faesen zal zich richten op de inhoudelijke coherentie van het manuscript, naar de plaats van het handschrift in het ontstaan van de Middelnederlandse mystieke literatuur, en naar het netwerk van abdijen dat hiertoe bijdroeg. Professor Watteeuw zal het ontstaan, de karakteristieken en de materiële conditie van het handschrift in kaart brengen.

Het onderzoek en de conservering van het manuscript is een samenwerking van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen en het Book Heritage Lab met Illuminare, Studiecentrum voor Middeleeuwse Kunst en de Onderzoekseenheid Musicologie van de Faculteit Letteren, KU Leuven.

Online versie

De Symphonia Codex is digitaal consulteerbaar op de IDEM database. Een facsimile-editie wordt voorbereid door Alamire Foundation in samenwerking met de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen.

Foto's: (c) KU Leuven | Rob Stevens
Bron: Persbericht KU Leuven

Annemie Vanthienen