Hoe laat u een gemeenschap online groeien?

Hongaars borduurwerk gebruikt tijdens object handling © Claire Wellesley-Smith

Een tijdje geleden kon u op deze blog lezen over hoe Community Solutions North West in het Engelse Lancashire inzet op  gemeenschapswerk en de ondersteuning van kwetsbare volwassenen. We namen u mee naar een workshop over het project Local Colour en lieten u kennismaken met de immersieve installatie die de deelnemers aan dat project hadden gemaakt in het kader van de British Textile Biennal.

Een bijzonder gemeenschapsproject dus, dat elke week mensen met elkaar in contact brengt via een reeks hands-onactiviteiten. Maar wat betekent de huidige coronacrisis voor de bezielers van het project? Hoe gaan zij om met de geldende maatregelen in tijden van social distancing en #stayathome?

Apart samenwerken

Claire Wellesley-Smith aan het werk (c) Bart De Nil
Claire Wellesley-Smith aan het werk (c) Bart De Nil

Al vier jaar komt Claire Wellesley-Smith als artieste-in-residentie elke week samen met haar Local Colour-groep. Samen werken ze rond het erfgoed van Elmfield Hall in Gatty Park. Het verhaal van hoe het gebouw en het park aansluiten op de geschiedenis van de lokale textielverfindustrie, wordt door de groep gebruikt als aanleiding om creatief aan de slag te gaan met oude ambachtelijke technieken. Daarnaast zetten ze hun schouders onder de ontwikkeling van een heuse 'verftuin'.

In een blog op Super Slow Way beschrijft Claire hoe ze na de laatste fysieke bijeenkomst midden maart, de omschakeling maakte naar virtuele ontmoetingen. Deze snelle 'switch' was allesbehalve vanzelfsprekend en nooit gepland. Maar na overleg met de subsidiërende organisatie, Super Slow Way, en enkele van haar collega’s slaagde ze erin om wekelijkse onlinebijeenkomsten via Zoom te plannen met enkele leden van haar groep.

Tijdens de eerste sessie werd er vooral gepraat over wat deze nieuwe virtuele manier van samenkomen zou kunnen bieden aan de groep. De deelnemers stelden voor om via het onlinekanaal nieuws over hun project en creatief werk te delen. Ook de erfgoedverhalen die ze tot dusver hadden gemaakt, konden er een plaats krijgen. Bovendien zou het platform nieuwe kansen bieden om mensen bij het project te betrekken.

Voor Claire was deze eerste onlinebijeenkomst bemoedigend, omdat ze vaststelde “that things will continue to grow and may even flourish unchecked during our absence. The current crisis offers huge challenges for projects like ours, but I am hoping that a reflexive approach to being together apart will still mean an opportunity for meaningful engagement.”

Object handling via Zoom

Tijdens de bijeenkomst op vrijdag 3 april zouden de deelnemers online iets vertellen over een persoonlijk voorwerp. Vermits ook FARO actief is rond object handling, nodigde Claire Wellesley-Smith ons uit om de sessie mee te volgen. Onze nieuwsgierigheid was alvast geprikkeld, want object handling verloopt, zoals het woord het zegt, bij uitstek zeer tactiel. Tijdens een ‘gewone’ sessie kan je immers het object waarover je iets zegt doorgeven aan de andere deelnemers. Die kunnen het op hun beurt aanraken en opmerkingen geven over de tactiele eigenschappen, het materiaal waaruit het is vervaardigd, de mogelijke oorsprong of functies.

Deze online sessie verliep alvast volgens hetzelfde stramien zoals we kennen uit de reguliere sessies. Elk van de deelnemers vertelde over een persoonlijk voorwerp: de staartvin van een Duitse brandbom uit de Tweede Wereldoorlog, een persoonlijk caféglas van een grootouder, een guts of een borduurwerk uit Hongarije. Claire stelde telkens vragen om meer te weten te komen over het object en de plaats die het heeft in het leven van die persoon. Dit leidde steeds tot zeer interessante gesprekken die veel verder gingen dan het eigenlijke voorwerp.

Het was opvallend dat er tijdens de gesprekken ook vragen gesteld werden over het materiaal en de tactiele eigenschappen van de objecten. Zo toonde W. een lepel uit beendermateriaal die hij in 1962 had gevonden tijdens rioleringswerken. Zijn nieuwsgierigheid naar de herkomst en het gebruik van deze lepel triggerde zijn passie voor sociale geschiedenis. Een van de andere deelnemers vroeg hoe de lepel aanvoelde, waarop W. antwoordde dat die glad aanvoelde en meer vertelde over hoe hij dacht dat de lepel was gemaakt.

Het moge duidelijk zijn: object handling werkt ook online. Tot op zekere hoogte is afstand immers duidelijk geen barrière om zintuigelijke ervaringen te delen. Mensen hebben een zintuigelijk geheugen waar ze naar teruggrijpen om te weten hoe iets voelt, ruikt of smaakt. Het voorbeeld van Local Colour toont aan dat samenkomen, al is het dan online, een betekenisvol engagement oplevert dat kwetsbare mensen in deze zeer uitdagende tijden kan ondersteunen.

COVID-19: informatie voor de cultureel-erfgoedsector

Bent u professioneel of vrijwillig aan de slag in de cultureel-erfgoedsector en bent u op zoek naar informatie over de coronacrisis? Surf dan snel naar faro.be/corona, een themapagina waarop u alle relevante informatie gebundeld terugvindt. 

Foto's:

  • Hongaars borduurwerk gebruikt tijdens object handling © Claire Wellesley-Smith
  • Claire Wellesley-Smith aan het werk © Bart De Nil
Bart De Nil