Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) deed onderzoek naar immaterieel erfgoed in een mondialiserende samenleving. Hun bevindingen helpen ook erfgoedwerkers in Vlaanderen op weg.

Wat werd precies onderzocht?

Het Kenniscentrum ontwikkelde vijf onderzoekslijnen met als doel antwoorden te formuleren op de belangrijkste uitdagingen voor het borgen van immaterieel erfgoed in een mondialiserende samenleving:

1. Controversieel immaterieel erfgoed, later omgedoopt naar 'erfgoed in beweging'. Erfgoedgemeenschappen gaven immers aan niet van de term 'controversieel' te houden. Hoe gaat u om met maatschappelijke discussies rond immaterieel erfgoed?
2. Immaterieel erfgoed & superdiversiteit: hoe borgt u immaterieel erfgoed van een superdiverse gemeenschap?
3. Immaterieel erfgoed & jongerencultuur: hoe kan inzicht in jongerenculturen immaterieel erfgoed verbreden?
4. Immaterieel erfgoed & materieel erfgoed: hoe borgt u materieel en immaterieel erfgoed in samenhang?
5. Immaterieel erfgoed & toerisme: hoe kan toerisme bijdragen aan het borgen van immaterieel erfgoed?

Deze discussies raken allemaal aan hoe immaterieel-erfgoedgemeenschappen kunnen inspelen op wat leeft in een veranderende samenleving en zo het erfgoed een duurzame toekomst kunnen geven. Het onderzoek werd opgezet in nauwe samenwerking met gemeenschappen, groepen en individuen die dragers zijn van immaterieel erfgoed.

Wat leverde het onderzoek (voor u) op?

Het KIEN ontwikkelde heel wat methodieken. Hoewel ze toegespitst zijn op de Nederlandse context, kunnen ze ook voor  erfgoedwerkers in Vlaanderen interessant zijn. We lichten er drie voor u uit:

• Houd uw immaterieel erfgoed springlevend! 
  Tips en ideeën voor succesvol samenwerken: met wie en hoe? In deze gids worden verschillende soorten partners tegen het licht gehouden, afhankelijk van het doel dat u beoogt. Een helder stappenplan krijgt u er bovenop.
• Keuzekompas Immaterieel Erfgoed in Beweging
  Een gespreksleider van papier, met een aantal vragen en discussiepunten. Het kompas bestaat uit een achttal thema’s, met steeds drie vragen. Om zo het gesprek over erfgoedpraktijken makkelijker op gang te brengen.
• Beleid rond immaterieel erfgoed. Praktische handreiking voor gemeenteambtenaren
  Hamvragen bij dit instrument zijn: 'Hoe maakt u immaterieel erfgoed integraal onderdeel van gemeentelijk beleid?' en  'Hoe zet u immaterieel erfgoed in bij beleid over participatie en duurzaamheid?' Deze gids biedt een handig stappenplan, tips én vele voorbeelden uit gemeenten in Nederland.

Wilt u graag meer weten? Hier leest u alles over de Kennisagenda 2017-2020.

En in de toekomst?

Het KIEN gaat in 2021 van start met een nieuwe Kennisagenda, nu toegespitst op de onderwerpen diversiteit en (ecologische) duurzaamheid. Maar ook FARO zit niet stil. Achter de schermen schrijven we volop aan een dossier over participatie en meerstemmigheid. Dat vindt u later op de Erfgoedwijzer.

Voor wie nu op zoek is naar lectuur, kan de publicatie Erfgoed voor doeners: wat immaterieel erfgoed betekent voor gemeentelijk beleid, en omgekeerd soelaas bieden. Deze brochure krijgt eveneens in 2021 een update.

Bron: Kennisagenda '2017-2020', Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland
Foto: Bloemencorso met Harry Potter van buurtschap Westhoek, corso Loenhout 2002 door Bart Goetschalckx / Ontwerper Bart Goetschalckx, via Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0.