Tradities bestaan bij gratie van herhaling. Zonder herhaling, geen traditie. Elk jaar opnieuw vieren we zo dezelfde belangrijke gebeurtenissen: het begin van de lente, moeder- en vaderdag, het einde van de examens, enz. Op die manier markeren we belangrijke gebeurtenissen.

Wat in de loop der jaren kan verschillen, is de manier waarop we deze gebeurtenissen vieren. Tradities, en immaterieel erfgoed tout court, zijn een levende vorm van erfgoed. En zoals alles wat leeft, zijn ze dynamisch en dus onderhevig aan verandering. Onderstaande voorbeelden illustreren mooi dat tradities altijd in beweging zijn, en dat ze weerspiegelen wat er op dat moment leeft in een samenleving.

Het geheime boek van Sinterklaas, Floortje Zwigtman en Sassafras De Bruyn

Met deze publicatie, bedoeld voor kinderen die al op de hoogte zijn van 'Het Geheim’ van Sint en Piet, brengen Zwigtman en De Bruyn de (uiterlijke) veranderingen van de goedheilig man en zijn sidekick doorheen de jaren in beeld. Boodschap van dit boek? Hoe Sint en Piet er vandaag uitzien, verschilt van hoe ze er pakweg tachtig jaar geleden uitzagen. Het valt dus te verwachten dat het duo in 2053 er wederom helemaal anders zal uitzien. En dat is prima. Zonder dynamiek, geen traditie. Waar Het geheime boek van Sinterklaas de veranderlijkheid van de traditie duidt, demonstreren onderstaande voorbeelden deze dynamiek.

Honger naar meer kennis? Op 6 december gaat cultuurhistoricus Herman Pleij van 12u30 tot 13u30 dieper in op de sinterklaastraditie bij deBuren. Sinds wanneer vieren we deze traditie? Waarom zetten kinderen hun schoen? Wanneer verscheen Piet aan zijn zijde? U koopt uw ticket hier.

Sint-Mauritius als zwarte Sinterklaas in het AfricaMuseum

Het AfricaMuseum nodigde in het weekend van 30 november en 1 december Sint-Mauritius uit. Deze zwarte Sinterklaas is de beste vriend en collega van Sint-Nikolaas. Het verhaal van Sint-Mauritius komt uit de koker van Audrey Boucksom en Aline Bosuma van de Brusselse vzw Belgîk Mojaîk, om zo de discussie over Piet te ontmijnen. Ook zij benadrukken de veranderlijkheid van de traditie en willen door een nieuw verhaal over een zwarte Sint het racisme uit de traditie halen.

De roots van Sint-Mauritius vinden we terug in Thebe, het huidige Egypte. Net als Sint-Nikolaas was hij rijk en trok hij eenmaal per jaar naar Europa om cadeautjes uit de delen aan de kinderen. Zo leerde hij zijn collega Sint-Nikolaas kennen. Al snel werden ze vrienden. Sint-Mauritius had het echter niet onder de markt. Omdat hij Afrikaanse roots had, geloofde niemand dat hij even goed was als Sinterklaas. Daarom vertellen we over Zwarte Piet, die de stoute kinderen straft en de knecht is van de sint. Maar dat is niet het echte verhaal, zo vernamen de kinderen.

Queen Nikkolah, of hoe Sinterklaas ook een zwarte vrouw kan zijn

Eerder al blogden we over Queen Nikkolah, het alter ego van activiste Laura Nsengiyumva. Als kind ervoer ze de jaarlijkse traditie van Sinterklaas als traumatiserend. Als antwoord hierop riep ze met Queen Nikkolah een andere, inclusieve traditie van Sinterklaas in het leven. De komende dagen kan u zowel in Gent als in Brussel met haar vieren.

Hoe de roetpiet meer voet aan de grond kan krijgen: tips van Dalilla Hermans

Bij de officiële intrede van de Sint zijn enkel nog roetpieten te zien. Veel mensen hebben echter nog (praktische) vragen bij deze Piet. Columniste Dalilla Hermans breekt een lans voor de roetpiet, en geeft tips hoe u anderen ervan kunt overtuigen te kiezen voor deze kindvriendelijke versie van Piet.

Wat u hier ook mag van vinden, de verschillende versies van Sint en Piet bewijzen hoe springlevend en breed maatschappelijk ingebed de traditie is. Erfgoed is niet iets van het verleden, het is het resultaat van een proces dat we dag in dag uit, jaar in jaar uit voeren. Hoe viert u Sinterklaas? 

Bronnen:

• ‘Enkel voor wie al "iets weet": "Het geheime boek van Sinterklaas" houdt de magie in stand’, VRT NWS, 1 december 2019.
• ‘Sint-Mauritius ontmoet Sinterklaas: kan zwarte Sint Zwarte Piet doen vergeten?’, De Morgen, 1 december 2019.
• 'Al fan van de roetpiet? Zo overtuig je de rest', De Standaard, 20 november 2019.

Foto: R vT via Pixabay