Asbest roept vandaag vooral negatieve associaties op. De bijzondere technische eigenschappen staan in schril contrast met de ernstige schade die deze grondstof aan de gezondheid kan toebrengen. Daarom wil de Vlaamse overheid Vlaanderen tegen 2040 ‘asbestveilig’ maken: een enorme ambitie, gezien België wereldwijd het land was waar asbest in het verleden het meest gebruikt werd. In onder meer gebouwen, voertuigen, allerhande gebruiks- en andere voorwerpen. Asbest was (en is) letterlijk alomtegenwoordig.

Dat impliceert dat de stof ook niet weg te denken is uit talloze erfgoedcollecties. Eind augustus liep het tweejarig project Gevaarlijk erfgoed af, geïnitieerd door ETWIE in nauwe samenwerking met FARO, OVAM, Industriemuseum en UAntwerpen. Voor dit project werden meer dan dertig collecties bezocht en op de aanwezigheid van asbest onderzocht. Bedoeling was om zicht te krijgen op de omvang en ook de toekomstige omgang met asbesthoudende voorwerpen. Dit onderzoeksproject vormde de aanleiding voor een erg divers en rijk asbestdossier in faro.

Wie aan asbest denkt, denkt vooral aan de producten die gemaakt zijn met dit mineraal. Wat veel minder op de radar staat, is de impact die de verwerking van het mineraal gehad heeft (en nog altijd heeft) op die regio’s waar grote asbestverwerkende bedrijven actief waren (en/of zijn).

Verder in dit nummer

• Een interview met André Delpuech, de gewezen directeur van het Parijse Musée de l’Homme, over het belang van revolte en intellectueel debat in musea.
• Een schets van de geschiedenis en toekomst van het Hasseltse Jenevermuseum, naar aanleiding van de 40e verjaardag van deze bijzondere erfgoedinstelling.
• Twee afzonderlijke interviews naar aanleiding van de pensionering van Piet Chielens (In Flanders Fields Museum) enerzijds, en An Renard (Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience) en Trudi Noordermeer (Universiteitsbibliotheek Antwerpen) anderzijds.
• In de rubriek Sprekend erfgoed onderwerpen we de beroemde ‘Kist van Oxford’ aan een grondig onderzoek. Beroemd, want deze geldt als de oudste bekende afbeelding van de Guldensporenslag.
• Setareh Noorani won de Museumtalentprijs 2021. Ze is architect en onderzoeker bij Het Nieuwe Instituut in Rotterdam. Naar aanleiding van die prijs voeren we een gesprek.
• Voor de rubriek Het Atelier kijken we mee over de schouder van Bernard ‘De klokkendokter’ Meier. Hij is een ervaren klokkenrestaurator en leidt de lezer rond in zijn welluidende werkplaats.
• De bekende componist en dj Jimmy Dewit onthult de lezer zijn erfgoedplek: de Vosseweg in Kessel-Lo.
• Onze expat is de wereldwijd bekende en gerespecteerde dendrochronoloog Valerie Trouet, verbonden aan het Laboratory of Tree-Ring Research van de University of Arizona.
• Tot slot richten we de blik – voor één keer – op de eigen werking. In de nodenbevraging voor individuele erfgoedwerkers eind 2020-begin 2021 werden de dienstverlening en communicatiekanalen van FARO geëvalueerd.