Ook al is ‘burgerzin’ opgenomen als eindterm in het secundair onderwijs, toch zijn scholen er blijkbaar niet expliciet mee bezig, laat staan dat zij hierop een uitgesproken visie hebben. Komt daarbij dat in vergelijking met andere landen, Vlaanderen bijzonder slecht scoort voor wat de houding ‘actief burgerschap’ bij jongeren betreft. “Dat moet anders!”, aldus de Koning Boudewijnstichting (KBS) tijdens het Forum burgerschap en onderwijs op 12 mei 2011 in het Vlaams Parlement. "En scholen hebben bij de ontwikkeling van burgerschapscompetenties bij jongeren een onmiskenbaar belangrijke rol te spelen."

Tijdens het Forum kwam onder meer de International Civic and Citizenship Education Study (ICCS 2009) aan bod. En daarin wordt aangegeven dat burgerschapscompetenties vier domeinen beslaan, m.n.:

1. kennis over de democratische rechtstaat, en het democratisch handelen,
2. kennis van basiswaarden als gelijke rechten, vrijheid en sociale verbondenheid, 
3. kennis over mogelijkheden voor inspraak, en vaardigheden en houdingen die nodig zijn om op school en in de samenleving actief mee te kunnen doen,
4. (en – zeker hiér komt het cultureel erfgoedveld in beeld – ) verkennen van de eigen identiteit en die van anderen.

Deze ICCS-studie maakte een vergelijking tussen de burgerschapscompetenties van jongeren uit verschillende landen. Wat blijkt? Vlaanderen scoort over de ganse lijn zeer laag in vergelijking met andere landen. Er werd in dit onderzoek bijvoorbeeld gepeild naar de mate waarin jongeren het leren over de geschiedenis van een land als belangrijk beschouwen "om een goede, volwassen burger te zijn". 46,4 % van de jongeren in Vlaanderen antwoordde bevestigend. Op zich is dat cijfer niet zo slecht, maar plaats het tegenover het Europees gemiddelde – en dat is 71,8 % - en dan blijkt dat we wel mager scoren. Er valt hier dus nog werk te verrichten. En vermits opvoeden tot burgerschap te linken is met vele verschillende soorten educaties (milieu-, mondiale-, interculturele-, vredes-, herinnerings- … educatie) én dus ook met erfgoededucatie, zouden we als cultureel-erfgoedactor ook een rol moeten durven opnemen in dit verhaal. En niet in het minst omdat actief burgerschap zo’n belangrijk gegeven blijkt te zijn voor een gezonde en democratische samenleving!

Meer info over het Forum op 12 mei vindt u op de website van de KBS.
Verwante publicatie: Dimokritos Kavadias (UA) en Britt Dehertogh (Artesis Hogeschool Antwerpen), Scholen en burgerschapseducatie, KBS, 2010. (gratis te downloaden op de website van de KBS)