FARO in Ierland: genealogisch toerisme en lokale gemeenschappen
Nevill Isdell was CEO van Coca-Cola, met Ierse roots. Na zijn pensioen maakte hij persoonlijk werk van een museum dat het verhaal van de Ierse migratie vertelt. Het EPIC opende in 2016 en sloot perfect aan bij de trend van genealogisch toerisme waar Ierland sterk op inzet, en waar het maar al te graag lokale gemeenschappen bij betrekt.
EPIC, “Europe’s leading Tourist Atraction”
Enkele maanden geleden ontving het EPIC een World Travel Award, en versloeg daarmee zelfs Buckingham Palace en de Eiffeltoren. Dat feit prijkt natuurlijk op elke toeristische kaart die ik in handen kreeg. Zo wordt een mens nieuwsgierig en dus trok ik vanmorgen vol verwachtingen naar deze “immersive experience”.
Ter plaatse kreeg ik heel wat aangrijpende verhalen te horen van emigranten, hun redenen om te vertrekken en hun lot aan de andere kant van de oceaan. Deze verhalen worden nagespeeld door acteurs, zijn kundig verpakt in animatiefilms, en via touchscreens vlot raadpleegbaar. Digital storytelling op zijn best (en spectaculairst), maar ik vroeg me wel af: waar zijn de objecten? En: is dit een museum of een bezoekerscentrum?
Het EPIC richt zich heel duidelijk op toeristen, niet op Ieren. Zo vertelt het bijvoorbeeld helemaal niets over migratie naar het huidige Ierland, maar gaat het wel heel uitgebreid in op helden met Ierse roots (ja, ook Barack Obama en Rihanna!). De geïnteresseerde bezoeker wordt daarna vlot doorgeleid naar het apart te bezoeken Irish Family History Centre, waar de zoektocht naar de eigen roots (tegen betaling) kan worden aangevat. Een legertje genealogen en heel wat gedigitaliseerd materiaal staat er ter beschikking. En de bezoeker kan er ook zijn/haar eigen verhaal doneren.
Diasporatoerisme: The gathering 2013
EPIC is een privaat initiatief, maar ook de Ierse overheid zet sterk in op genealogisch toerisme van de diaspora. In 2013 las u er al over in faro | tijdschrift over cultureel erfgoed, en er is ondertussen veel gebeurd.
Zo financierde de overheid in datzelfde 2013 The Gathering, een groots event dat lokale gemeenschappen aanspoorde om activiteiten te organiseren voor de verloren zonen en dochters. Deze diaspora werd persoonlijk uitgenodigd om terug te keren voor een eenmalig feestelijk weerzien. Het werd een groot succes.
The Gathering toonde aan dat diasporatoeristen erg geïnteresseerd zijn om de regio waar hun voorouders vandaan kwamen te bezoeken. En omdat Ierland een aparte minister van Diaspora heeft, kwamen er al snel fondsen ter beschikking die lokale gemeenschappen ondersteunen om de banden met hun buitenlandse familie nog meer te versterken.
Omgekeerde genealogie op lokaal niveau
Op basis van dit verkennend onderzoek kunnen lokale gemeenschappen events organiseren voor de diasporatoerist. Als het even kan natuurlijk structurele initiatieven, zoals een jaarlijkse O’ Mally clan meeting, of het Quaker festival in Mountmellick. Dat geeft de toerist redenen om jaarlijks terug te keren, en zo de banden met het Ierse 'thuisfront' te blijven onderhouden.
The invention of tradition?
Ik vroeg mijn collega’s hier op het departement Cultuur of dit soort initiatieven eigenlijk een goede zaak zijn. Gaat het hier niet om (her)uitgevonden tradities die enkel worden ingezet om geld te verdienen aan rijke toeristen? Is dit wel een goed erfgoedbeleid?
Hun antwoord was toch wel wat verrassend, want ze vertelden me dat die lokale gemeenschappen vaak erg gesloten en verlaten zijn. Het is dus een goed idee om hen beter met de wereld te verbinden. Het organiseren van events heeft tal van positieve effecten op de lokale gemeenschap zelf: het zorgt voor sociale cohesie en kan mensen met andere ogen naar hun eigen erfgoed laten kijken. In die zin kunnen dit soort toeristische initiatieven lokaal interesse voor het erfgoed opwekken, en dat is natuurlijk alleen maar positief.
Ik hoop alleen maar dat de roots-toeristen ook op zoek willen gaan naar het échte erfgoed, en hun bezoek aan het vaderland niet beperken tot het hoogtechnologische en zeer entertainende EPIC!
Deze week liep FARO-medewerker Jacqueline van Leeuwen, met dank aan Erasmus+, stage op het Ierse ministerie van Cultuur, Erfgoed en de Gaeltacht (= de Ierse taal). Ze ontdekte er hoe Ierland inzet op de Conventie van Faro en welke rol is weggelegd voor participatie van erfgoedgemeenschappen.
Lees hier meer over FARO in Ierland:
Foto: Erwan Hesry via Unsplash
