We trokken al eerder aan de alarmbel: een groot en gewaardeerd deel van onze cultureel-erfgoedsector gaat de komende jaren met pensioen. Deze ervaren rotten nemen heel wat vakkennis en kunde mee. De uitdaging is dus: hoe dragen we die kennis over aan een nieuwe generatie? FARO ontwikkelde hiervoor een toolbox en begeleiding. Een recent Nederlands rapport vult ons werk mooi aan.

Onderzoek: Specialistische kennisborging in de museale sector

De Nederlandse Stichting Klein en Uniek Specialistisch Vakmanschap heeft samen met Vriens Archeo Flex en RaadSaam Erfgoedprojecten een onderzoek gevoerd naar de vraag: hoe kunnen we de kennis van experten in musea beter overdragen aan de jonge garde?

De onderzoekers spraken met museumdirecteurs, conservatoren en universiteiten over de uitdagingen van de kennisoverdracht. Dit perspectief werd aangevuld door een bevraging van jonge mensen die recent de fakkel in een museum hadden overgenomen. Op basis van dit onderzoek maakt het rapport een overzicht van de voornaamste pijnpunten en formuleert het aanbevelingen.

Zes tips voor kennisborging

Het rapport formuleert de volgende zes aandachtspunten, die ook voor Vlaamse erfgoedorganisaties herkenbaar zijn:

1. Begin tijdig met de overdracht en communiceer hier zorgvuldig over met alle betrokkenen.
2. Evalueer processen en projecten regelmatig en documenteer de cruciale informatie.
3. Geef jonge mensen ruimte en vertrouwen.
4. Maak goede afspraken met externe onderzoekers en freelancers over kennisoverdracht.
5. Bouw een netwerk met hogescholen en universiteiten uit.
6. Documenteer ook de samenhang van objecten, zeker als het om tools gaat.

Dakpanconstructie is niet altijd een goed plan

Een van de meest opvallende resultaten van dit onderzoek is de bevinding dat het niet altijd aangewezen is om de vertrekkende medewerker en de opvolger te laten 'dubbellopen'. Deze 'dakpanconstructie' wordt vaak aangeraden, maar blijkt toch ook wat addertjes onder het gras te hebben:

• De oude garde is niet altijd bereid om kennis te delen. Kennis is macht en heel vaak zijn ze van plan om na hun pensioen nog mee te blijven draaien in bepaalde netwerken.
• Als de oude garde toch kennis wil delen dan verwachten ze wel eens van de jongeren dat zij de werkwijzen identiek gaan kopiëren. Het is echter voor een organisatie niet altijd zinvol om een pure 'kloon' van een vertrekkende persoon te maken – laat staan dat dat zou kunnen.
• Jonge medewerkers met ambitie brengen vanuit hun opleiding ook nieuwe visies mee en die kunnen sterk contrasteren met 'hoe het altijd gelopen is'. Dit leidt soms tot grote ergernissen en zelfs conflicten.

Kortom: als u kiest voor een dakpanconstructie omring dan de beide betrokkenen met zorg. Denk niet dat het vanzelf goed gaat en ga regelmatig poolshoogte nemen.

Meer weten?

• Het volledige onderzoeksrapport kunt u hier raadplegen.
• Lees deze eerdere blog over het thema kennisborging.
• Zelf aan de slag? Ik denk graag met u mee op basis van mijn toolbox, dus neem contact op!

Foto: Rita Morais via Unsplash