Vijf basisvragen bij het ontwerpen van een leertraject 

Schriftje met notities. Foto: Med Badr Chemmaoui via Unsplash

Stel, u of een van uw collega’s heeft een leervraag en wil bijvoorbeeld meer sociale vaardigheden verwerven. U gaat op zoek naar het antwoord. Het eerste waar u wellicht aan denkt, is een cursus. Bij het googelen ziet u al meteen dat er heel veel mogelijkheden zijn. Te veel! Hoe kiest u de juiste?

Het antwoord is eenvoudig: door een stapje achteruit te zetten en eerst de leervraag goed te bekijken. En dat kunt u doen aan de hand van deze vijf kritische vragen:

Waarom is dit belangrijk?

Nummer 1. Foto: Agence Producteurs Locaux Damien Kühn on Unsplash

Mensen leren vooral als er een urgentie is. Ze moeten het gevoel hebben dat het ertoe doet, en merken dat er echt iets op het spel staat. Vragen naar het belang helpt dan om die focus scherp te stellen. U kunt op die manier ook hefbomen vinden die een vage thematiek concreet maken. Zo herformuleerde ik de algemene vraag om meer sociale vaardigheden te verwerven naar de heel concrete aanleiding. En die luidde: 'conflicten in het kader van conservatie-restauratie bespreekbaar maken'. Wat dàt was namelijk de vraag achter de vraag.

Hoe moet het resultaat eruit zien?

Nummer 2. Foto: Mike Kotsch on Unsplash

Nu we beseffen hoe belangrijk het thema is, moeten we weten naar welk resultaat we toewerken. Als we elkaar over een jaar zouden spreken, wat zou er dan veranderd moeten zijn? Wanneer zijn we tevreden? Hoe scherper het resultaat, hoe duidelijker de weg die de vorming moet inslaan. In het bovenstaande geval was het resultaat dat medewerkers zich zekerder voelden in geval van conflict. En dat ze meer de gewoonte zouden ontwikkelen om stakeholders bij hun keuzes te betrekken.

In welke concrete situaties merkt u dat u vaardigheden mist?

Nummer 3. Foto: Morvanic Lee on Unsplash

Voor vormingen geldt vaak: hoe concreter, hoe beter. Dus neem zeker de tijd voor deze stap. Wanneer duiken er precies conflicten op met stakeholders? Wat liep er daarbij mis? Welke casussen lokken makkelijk conflict uit? Welke werkvormen zijn er al gebruikt? De informatie die u in deze stap verzamelt is cruciaal om de vormingsactiviteit echt op maat te maken. Vraag ook verder rond naar antwoorden en materiaal.

Wie kan u helpen om het resultaat te bereiken?

Nummer 4. Foto: David Pisnoy on Unsplash

Als we weten welk resultaat u beoogt en in welke situaties u vaardigheden mist, dan hebben we een goed zoekplaatje om het antwoord te vinden. Wie kan u daarbij ondersteunen, is nu de vraag. Vaak denken we daarbij vooral aan externe lesgevers, maar het loont de moeite om verder te kijken. Zijn er in het brede werkveld bepaalde collega’s die dit heel erg goed kunnen? Of kunt u in een verwante sector een kijkje gaan nemen? 

Welke concrete leersituatie gaan we ontwerpen?

Nummer 5. Foto: Ryan Johns on Unsplash

Afhankelijk van het antwoord op bovenstaande vragen, kunt u nu nadenken over de werkvorm. Een klassieke cursus kan een goed idee zijn, maar loopt het risico om toch te abstract en theoretisch te zijn. Misschien kunt u voor deze vraag juist beter aankloppen bij collega’s en bijvoorbeeld eens meelopen in een andere organisatie? Een derde interessante werkvorm is intervisie waarbij u collega’s samenbrengt rond deze vraag en vooral heel veel van elkaar gaat leren. Mengvormen zijn natuurlijk altijd mogelijk én interessant.

Foto: 

  • Schriftje met notities. Med Badr Chemmaoui via Unsplash
  • Cijfers: Agence Producteurs Locaux Damien Kühn, Mike Kotsch, Morvanic Lee, David Pisnoy en Ryan Johns via Unsplash
Jacqueline van Leeuwen