Archiefpunt is de nieuwe naam van Archiefbank Vlaanderen en het gevolg van een grondige vernieuwingsoperatie die de organisatie de voorbije jaren doormaakte. 

Archiefpunt is een dienstverlenende organisatie die mensen wil informeren en sensibiliseren over private archieven. Het is een samenwerkingsverband van negen culturele archiefstellingen: ADVN-Archief voor Nationale Bewegingen, Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis, AMVB-Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel, CAVA-Centrum voor Academische en Vrijzinnige Archieven, het Letterenhuis, KADOC-Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving-KU Leuven, Liberas-Centrum voor de Geschiedenis van het Vrije Denken en Handelen, Rijksarchieven Vlaanderen en het Vlaams Architectuurinstituut.

Platform voor private archieven

Archiefbank Vlaanderen startte in 2005 als een centraal platform voor private archieven die bewaard worden in verschillende bewaarinstellingen in Vlaanderen en Brussel. In tegenstelling tot overheidsarchieven of publiekrechtelijke archieven, die gevormd worden door de overheidssector, is bij private of privaatrechtelijke archieven de archiefvormer een persoon, vereniging, bedrijf of instelling uit de privésector. Terwijl er voor overheidsarchieven wettelijke bewaartermijnen zijn, geldt deze verplichting niet voor private archieven.

Om mensen bewust te maken van de waarde van deze private archieven, bundelt de online databank gegevens over de private archieven, bewaard in verschillende organisaties en instellingen. De opname in de centrale databank verhoogt ook hun vindbaarheid en raadpleegbaarheid voor onderzoekers, mensen uit de cultureel-erfgoedgemeenschap en de brede maatschappij.

Digitale transformatie

Archiefpunt blijft deze databank voor private archieven beheren. Vanaf 2019 werd de gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid ervan onder de loep genomen door meemoo, het Vlaams instituut voor het archief. Daardoor zet Archiefpunt voortaan onder meer in op het verbinden van de data uit Archiefbank met andere data via application programming interfaces (API’s). Zo kan de informatie gelinkt worden aan andere systemen zoals de Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken, die het bibliotheekerfgoed in Vlaanderen en Brussel belicht; de Erfgoedkaart van FARO, die de cultureel-erfgoedorganisaties in Vlaanderen en Brussel in kaart brengt; en het Archieven Portaal Europa. Private archieven komen zo meer in the picture in het (internationale) cultureel-erfgoedlandschap.

Sensibilisering en netwerking

Naast de modernisering van de digitale infrastructuur is er in de vernieuwde werking ook meer aandacht voor sensibilisering. Archiefpunt wil een groter bewustzijn creeëren over het belang en de waarde van private archieven. Daartoe richt de organisatie onder meer thematische werkgroepen op – bijvoorbeeld rond (her)bestemming – en zal een toolbox archiefzorg ontwikkeld worden op maat van niet-professionele archiefbewaarders. Als prille netwerkorganisatie heeft Archiefpunt ook de ambitie om dit bewustzijn over private archieven te stimuleren via samenwerking, ontmoeting en expertisedeling. FARO is alvast enthousiast om hierover samen met andere cultureel-erfgoedorganisaties aan de slag te gaan.

Meer weten over Archiefpunt? Lees hier de brochure. 

Foto: Rainier Ridao via Unsplash