Zeldzame tekeningen opgenomen op de Topstukkenlijst

Pagina uit het Zeeboek, uit de collectie van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

De Topstukkenlijst werd aangevuld met 29 tekeningen en vier verzamelingen van tekeningen uit de 16e eeuw die van (cultuur)historisch en artistiek belang zijn. Het gaat zowel om tekeningen van anonieme hand als van bekende kunstenaars zoals Pieter Coecke van Aelst, Hans Bol en Frans Floris. Een klein deel van de tekeningen is in privébezit maar de meerderheid maakt deel uit van openbare collecties van archieven, erfgoedbibliotheken en musea.

De tekeningen zijn vaak belangrijke historische bronnen. Kijk bijvoorbeeld maar naar de Aangespoelde vinvis te Egmond (1547), die een accuraat beeld geeft van deze walvisachtige:

Aangespoelde vinvis te Egmond (Collectie Stad Antwerpen, Museum Plantin-Moretus)

Zeeboek

Een van de beschermde tekeningenverzamelingen is het ‘Zeeboek’, bewaard in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience. Dit navigatieboek voor zeelieden, een zogenoemde ‘leeskaart’, is de oudst bekende voorstelling van de Scheldemonding en de kustgebieden van de Nederlanden.

Leeskaarten combineren geschreven informatie met getekende kaarten van de kunstlijn en oriëntatiepunten op het vasteland. Op het einde van de 16e eeuw kwamen er modernere navigatieboeken. Van de oudere, handgeschreven leeskaarten is slechts een tiental bewaard, waaronder het ‘Zeeboek’.

Meer weten over Vlaamse topstukken?

Op de Topstukkenlijst vindt u een overzicht van alle Vlaamse topstukken. Voor deze beschermde voorwerpen gelden speciale beschermingsmaatregelen en uitvoerbeperkingen. Om dit erfgoed te behouden en te bewaren voor de toekomst, kunnen er ook restauratiesubsidies aangevraagd worden.

In de online erfgoedbibliotheek Flandrica vindt u de gedigitaliseerde versies van bijna alle bibliothecaire topstukken terug. Neem hier een kijkje.

Foto's: pagina uit het Zeeboek (Collectie Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience) en Aangespoelde vinvis te Egmond (Collectie Stad Antwerpen, Museum Plantin-Moretus)

Jelena Dobbels