In 2009 schreef Eric-Jan Keulemans van de Provincie Zeeland een referaat met de titel Optische illusie? Een onderzoek naar voorwaarden voor- en eisen van het bewaarbeleid van optische schijven. Keulemans onderzocht het bewaarbeleid voor optische schijven in Zeeland. Ook de vraag of optische schijven geschikt zijn als opslagmedium voor langetermijnbewaring en welke alternatieven er zijn, komt aan bod. Het doel van het onderzoek was te komen tot goede voorwaarden en eisen voor de bewaring van optische schijven. Ook sensibilisering was een doelstelling. Op optische dragers kunnen gegevens staan die voor permanente bewaring in aanmerking komen. Deze dragers moeten dan ook op zorgzame wijze bewaard worden.

Het referaat bespreekt de technische aspecten van optische dragers, zoals bijvoorbeeld het brandproces. De alternatieven die Keulemans beschrijft, zijn harde schijven, solid state drives (bv. USB-stick), magneetband, tapedrive, silicon carbide. Het referaat eindigt met aanbevelingen voor de bewaring van optische dragers.

FARO kreeg toestemming deze tot nu toe onuitgegeven tekst online te publiceren. U vindt het referaat als bijlage bij dit bericht of via de rubriek e-documenten.

Gegevens branden in steen
Naar aanleiding van deze studie wil ik één ontwikkeling in het bijzonder onder da aandacht brengen: een nieuwe technologie om DVD’s te branden die véél duurzamer zijn dan de klassieke optische dragers. Deze M-Discs zijn gemaakt van obsidiaan (vulkanisch glas). Geschat wordt dat ze tot 1.000 jaar kunnen meegaan. Deze DVD’s kunnen met een relatief goedkoop apparaat gebrand worden (2.500 euro), wat het binnen het bereik van de kleinere erfgoedorganisatie brengt. Qua gebruik gedraagt een dergelijke DVD zich zoals elke andere DVD. Iedereen met een DVD-station kan het raadplegen. Speciale hard- of software zijn niet nodig. Voor organisaties met enorme hoeveelheden content is archiveren op DVD’s minder praktisch. Voor organisaties met kleinere hoeveelheden content kan dit wel interessant zijn. 

Lost dit nu heel de digitale duurzaamheidsproblematiek op? Neen. De drager is nu wel duurzaam, maar men moet die ook nog kunnen afspelen. Men zal computers niet tot in de eeuwigheid met DVD-stations blijven uitrusten. Ook de software en de bestandsformaten die nu in omloop zijn, raken ooit in onbruik. Deze DVD’s bieden dus geen 1.000 jaar garantie op raadpleegbaarheid. Toch is het een belangrijke evolutie. Tot nu toe gingen gebrande DVD’s maar een beperkte tijd mee. Fabrikanten gaven vaak niet meer dan een jaar garantie. Deze nieuwe DVD’s laten toe gegevens te bewaren, zonder zich elke nacht te moeten afvragen of de DVD morgen nog leesbaar is.