Op 27 april presenteerde Ivan Van de Cloot (Itinera Institute, Antwerpen) de ‘Barometer en de Index van de Filantropie’. Hij deed dat tijdens het event de Lente van de Filantropie van de Koning Boudewijnstichting.

De Index van de Filantropie meet hoe groot de filantropische activiteit was in 2015, op basis van verschillende datasets zoals cijfers van de Nationale Bank over vzw’s en stichtingen, de budgetenquête van het Ministerie van Economische Zaken, en informatie over fiscale attesten van het Ministerie van Financiën.

Daarnaast peilt de Barometer van de Filantropie via een telefonische enquête uitgevoerd eind 2016 door Ipsos bij een representatief staal van meer dan 1.000 Belgen naar hun “filantropische gevoeligheid”.

Positieve trend

In vergelijking met 2013 is er een duidelijk positieve trend, stellen de auteurs. Sinds de nulmeting van 2007 (index 100) staat de filantropie-index nu op 138,5 punten. Dat is bemoedigend voor wie inzet op een betere samenleving. “Ongeveer twee derde van de Belgen deed het voorbije jaar minstens één gift”, kunnen we lezen in het persbericht. In 2013 was dat maar iets meer dan de helft. Gemiddeld schonk de Belg 165 euro aan het goede doel. (Dit cijfer is gebaseerd op de gegevens voor giften met fiscaal attest. Er gebeuren ook veel kleine giften zonder attest.)

Sinds 2007 is de omvang van de giften en legaten meer dan verdubbeld. Uit de enquête blijkt dat 80% van de respondenten het maatschappelijk belang van filantropie erkent en vindt dat een gift bijdraagt aan een betere wereld. Verder zou ongeveer 1 op de 10 overwegen een goed doel op te nemen in zijn of haar testament. Voor 59% van de respondenten zouden fiscaal interessante maatregelen aanzetten om meer giften te doen.

Honger

Wat cultuur en erfgoed aangaat komen we niet zoveel te weten. Uit de enquête van Ipsos blijkt dat “culturele vorming en de bescherming van het culturele patrimonium” bij 10% van de respondenten als een goed doel wordt gezien waarvoor ze al schenken of willen schenken. (Het is onduidelijk wat de  beschrijving ‘culturele vorming’ precies inhoudt.) Ter vergelijking, 65% schenkt of wil schenken voor “gezondheid en medisch onderzoek”. Verder blijven we op onze honger zitten. De studie geeft geen cijfers over de omvang van schenkingen (giften, legaten) voor cultuur of andere domeinen. De filantropie-index beperkt zich enkel tot globale trends via indexpunten, maar vermeldt weinig reële cijfers.

De berichtgeving en de bijhorende presentatie met (soms wat onduidelijke) grafieken, is erg summier. Er is (nog) geen interpretatief rapport beschikbaar. Duiding of (wetenschappelijke) interpretatie van de resultaten ontbreekt, evenals een methodologische verantwoording van de gevolgde aanpak.

We staan hier nog ver van bijvoorbeeld de rapporten van Filantropie in Nederland of het tweejaarlijkse diepgravende onderzoek Geven in Nederland van Het Centrum voor Filantropische Studies van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Het blijft jammer dat er in Vlaanderen of België geen gelijkaardig systematisch onderzoek op dit niveau mogelijk blijkt.

Het persbericht en de bijhorende documenten staan op de website van de Koning Boudewijnstichting.