Europese Commissie plaatst digitalisering van boeken op de agenda van de EU
De Europese Commissie heeft op 19 oktober 2009 een mededeling goedgekeurd over het 'auteursrecht in de kenniseconomie', waarin zij de aanzienlijke culturele en juridische uitdagingen aan de orde stelt die gepaard gaan met de grootschalige digitalisering en verspreiding van boeken, meer bepaald van Europese bibliotheekcollecties. De mededeling werd gezamenlijk opgesteld door de Commissieleden Charlie McGreevy en Viviane Reding. Digitale bibliotheken zoals Europeana zullen onderzoekers en consumenten in heel Europa nieuwe mogelijkheden bieden om toegang te krijgen tot kennis, aldus de Commissie.
Daartoe moet de EU echter eerst een oplossing vinden voor zogenaamde verweesde werken, die wegens hun onzekere auteursrechtelijke status vaak niet gedigitaliseerd kunnen worden. Een verbetering van de distributie en beschikbaarheid van werken voor personen met een handicap, met name de visueel gehandicapten, is een andere hoeksteen van de mededeling.
Verweesde werken
De digitalisering en verspreiding van verweesde werken (d.w.z. werken waarvan de auteur onbekend is) vormt een bijzondere culturele en economische uitdaging - het ontbreken van een bekende rechthebbende betekent immers dat gebruikers de vereiste toestemming niet kunnen verkrijgen en dus bijvoorbeeld dat een boek niet kan worden gedigitaliseerd. Verweesde werken vormen een substantieel onderdeel van de collecties van de Europese culturele instellingen (bv. de British Library raamt dat 40% van haar auteursrechtelijk beschermde collecties verweesd is). In de UK verscheen onlangs een interessant rapport over deze problematiek: 'In from the cold', opgemaakt i.o.v. de Stragic Content Alliance en de Collections Trust. (Zie ook bijlage)
De Commissie zal dit verschijnsel nu grondiger onderzoeken in het kader van een effectbeoordeling. De bedoeling is om met een EU-brede oplossing de digitalisering en verspreiding van verweesde werken te vergemakkelijken en te komen tot gemeenschappelijke zorgvuldigheidsnormen bij de erkenning van de status van verweesde werken overal in de EU. Eerste stappen in die richting zijn al gezet met het ARROW (Accessible Registries of Rights information and Orphan works) project, waar nationale bibliotheken, collectieve beheersorganisaties en uitgevers bij betrokken zijn en dat gecofinancierd wordt door de Europese Commissie.
Over de resultaten van de raadpleging over het Groenboek 'Auteursrecht in de kenniseconomie' heeft de Europese Commissie een overzicht gepubliceerd.Talloze instellingen en belanghebbende hebben gereageerd.
Zie ook voorgaande berichten:
- over het Groenboek
- over het komende beleid (2010-2015) voor de Europese Informatiemaatschappij en over Europeana en haar toekomst.
De volledige mededeling vindt u in bijlage (pdf).
