Corine Van Impelen (Naturalis): “Van nature zijn musea en kennisinstituten de plekken waar je kennis haalt. Ze nemen algemeen niet een rol in waarbij ze actief de maatschappij benaderen of een thema agenderen. Gezien alle veranderingen in de maatschappij en de zorgen die er zijn van veel mensen, is het belangrijk dat we die rol wél aanpakken. We zullen nooit heel activistisch worden, dat past ook niet in onze meer objectieve houding die we als kennisinstituut hebben. Maar we gaan wel actiever naar buiten met onze kennis, we gaan agenderen, we zorgen dat we een platform kunnen bieden om gesprekken aan te gaan.”

Uit de gesprekken kwamen vier thema’s naar voren:

• Tijd voor jongerenparticipatie: erkenning dat jongeren inbreng hebben en dat die inbreng ook meegenomen wordt in de beleidsvorming. Dat is belangrijk omdat jongeren een andere visie hebben, minder 'traditioneel' en minder vanuit het huidige systeem denken. Ze kijken veel meer naar wat er nu nodig is voor de toekomst.
• Tijd voor gezondheid en leefbaarheid: klimaat en biodiversiteit hebben een grote impact op hoe wij op deze planeet leven en hoe het staat met ons welzijn. Klimaat en diversiteit liggen heel dicht tegen elkaar, maar biodiversiteit gaat nog net een stapje verder. Als het niet goed gaat met het klimaat, heeft dat direct impact op de biodiversiteit. Het is, naast klimaat, ook tijd om aandacht te geven aan biodiversiteit.
• Tijd voor keuzes: keuzes om tijd en geld te investeren in onderzoek en educatie. Door meer onderzoek te doen naar biodiversiteit, en dus nog beter te begrijpen wat er op dit moment op deze wereld is, gaan we betere keuzes kunnen maken. Naast onderzoek is er meer aandacht nodig voor natuureducatie op scholen. Als de natuur meer wordt gewaardeerd, gaan mensen er ook automatisch beter zorg voor dragen, dat is de premisse.
• Tijd voor wijsheid: echt kiezen voor tijd en aandacht besteden aan biodiversiteit, door het oprichten van een ministerie, met een eigen minister. En hiernaast ook een burgerraad waarin burgers mee kunnen denken en beleidsvoorstellen worden afgetoetst.

Welke acties werden ondernomen?

Er werd een campagne gestart die organisch werd verspreid. Uiteindelijk werden voor het bijhorende manifest zo’n 10.000 handtekeningen verzameld. Op dat moment waren er verkiezingen in Nederland. Politici werden uitgenodigd om bij Naturalis in gesprek te gaan met de afgevaardigden van de jongeren, met het manifest als leidraad. Jongeren hebben stellingen geformuleerd en die hebben ze voorgelegd aan de politici.

Ten slotte was er ook nog een jury van wetenschappers en jongeren die een reflectie gaven over wat er allemaal gezegd werd. Het doel van dit 'groene verkiezingsdebat' was het thema biodiversiteitsverlies onder de aandacht brengen bij het publiek. Het debat werd uitgezonden en zo werden de politici uitgedaagd om het thema biodiversiteit, klimaat en de aandacht hiervoor mee te nemen in het coalitieakkoord.

Na het groene verkiezingsdebat zijn twee afgevaardigden, een wetenschapper en een afgevaardigde van de jongerenvertegenwoordiging, naar Ed Nijpels - voorzitter van de klimaatcommissie in Nederland - toegestapt. Ze hebben met hem gesproken en hebben hem het manifest overhandigd. Hiernaast werd het manifest rondgestuurd aan alle kamerleden. Jongeren en wetenschappers willen samen op deze manier de politiek bewust maken van biodiversiteitsverlies en wat daaraan kan gedaan worden.

De succesfactoren

• Het hebben van een common ground. Het werkt zeer verbindend om een zelfde 'hoger doel' te hebben. In dit geval dus de zorg over de toekomst van de planeet, over biodiversiteitsverlies en klimaat.
• Gelijkwaardigheid is heel belangrijk. Het samenwerken (en dus niet dat de ene de andere 'helpt' of andersom) is essentieel.
• Het helpt om herkenbare gezichten naar voren te brengen. Bv. de wetenschapper die regelmatig in de media komt. De voorzitter van de jongeren klimaatbeweging (het gezicht van …).

Auke Florian (Naturalis): “Het was fijn om met een hele groep jongeren samen te denken naar oplossingen en de frustratie om te bouwen naar iets positiefs, nl. een handreiking geven aan de politiek. Dit zou je kunnen doen om echt iets te veranderen.”

De leerpunten

• Meer heldere afspraken maken met elkaar. En elkaars verwachtingen goed afstemmen. (Bij deze editie waren er nog geen duidelijke afspraken en zijn deze gedurende het proces gekomen.)
• Het is belangrijk om de energie erin te houden. Wetenschappers en leerlingen hebben beide natuurlijk een volle agenda. Belangrijk om steeds voor elkaar mooie momenten/mijlpalen te hebben waarbij je de energie voelt en weet waarvoor je het allemaal doet.
• Er zijn altijd deelnemers die afhaken. Om die uitstroom op te vangen, is het belangrijk om steeds nieuwe instroom te voorzien. Maar zeker ook zodat er telkens nieuwe inzichten en verse ideeën komen.

Verder plannen

Binnenkort wordt opnieuw een groen debat georganiseerd waarbij politici, jongeren en wetenschappers met elkaar in gesprek gaan. Er zal teruggekeken worden naar de eerste 100 dagen van het kabinet. Hoe hebben ze het tot dusver gedaan? Wat hebben ze meegenomen van het manifest? Hoe krijgen biodiversiteit en klimaat aandacht?

Waarbij in het verleden vooral de focus werd gelegd op de politiek, richt de volgende stap zich op het bedrijfsleven. Als daar verandering plaatsvindt, dan kan het systeem gaan schuiven, en dat is waar men naar streeft om echt stappen te kunnen maken. Hoe de invulling wordt gegeven, is nog niet duidelijk. Het zal ietsje anders zijn. Er zullen vier wetenschappers en vier jongeren in een kernteam bij betrokken worden. Zij gaan de grote lijnen uitzetten. Daar wordt dan de rest van de groep bij betrokken, en hopen zo dat het dan als een olievlek zal uitbreiden en meer mensen zich gaan aansluiten.

Meer weten? Volg het project JongerenXNaturalis online.

Foto's: Naturalis Biodiversity Center, Leiden. Hay Kranen via Wikimedia Commons, CC BY 4.0 / Slogan: Open your eyes, change system not climate. MHM55 via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0 / Natuureducatie op scholen. Ian Alexander via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0