Wie in zijn of haar vrije tijd al eens sleutelt aan klassieke voertuigen, vaartuigen, vliegtuigen, treinen en trams komt er vroeg of laat mee in aanraking: gevaarlijke stoffen. Bij het verwijderen of bewerken van verf bijvoorbeeld kunnen stoffen vrijkomen als chroom-6 en lood. Telkens gaat het om gevaarlijke stoffen die inmiddels niet meer gebruikt mogen worden, maar op ouder materiaal wel nog steeds aanwezig zijn. Daarnaast kan bij het bewerken of verwijderen van verf veel stof vrijkomen, dat zo klein is dat het de longen bereikt en daar schade aanricht. 

Hoe kunnen hobbyisten zich beschermen tegen dergelijke risico's? Een nieuwe folder en infographic bieden houvast. Beide instrumenten kwamen er op initiatief van de Stichting Mobiele Collectie Nederland. Samen met experts van PreventPartner ontwikkelde ze een heldere instructie om op een veilige manier onderhoud te plegen aan mobiel erfgoed. Hoewel de informatie uitdrukkelijk is toegespitst op hobbymatig gebruik, kan ook de erfgoedsector, met zijn vele vrijwilligers, er zijn voordeel mee doen. 

Gevaar versus risico

Voor veel gevaarlijke stoffen geldt dat ze pas een risico voor de gezondheid vormen op het moment dat ze vrijkomen, dus bijvoorbeeld bij onderhoudswerkzaamheden zoals schuren en lassen. Wie in contact komt met of blootgesteld wordt aan gevaarlijke stoffen loopt risico op gezondheidsschade. Dat risico wordt niet alleen bepaald door hoe gevaarlijk een stof is, maar ook door hoe vaak en hoe lang iemand met de stof in aanraking komt. Iemand die in de vrije tijd af en toe eens een boot of een vliegtuig opschuurt, loopt dus lang niet zo’n groot risico als iemand die dit dagelijks voor zijn werk doet. Dat neemt niet weg dat blootstelling aan gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk moet worden voorkomen.

Voor bedrijven – waar dagelijks wordt gewerkt met dit soort materialen – is er inmiddels een beheersregime ontwikkeld. Voor de informatiefolder is pragmatisch gekeken naar maatregelen om hobbyklussers – die minder risico lopen – met relatief eenvoudige middelen veilig te laten werken. Zo is het niet erg aannemelijk dat iemand een peperdure zware industriële afzuiging in zijn schuur laat installeren, maar wel afzuiging op de machine zelf aansluit, goede mondmaskers gebruikt en zich bewust is van de risico’s voor mensen in de buurt en thuis.

De Stichting Mobiele Collectie Nederland

De Stichting Mobiele Collectie Nederland is sinds 1999 dé koepelorganisatie van al het mobiele erfgoed in Nederland. In de stichting zijn de sectoren ‘weg’, ‘water’, ‘rail’ en ‘lucht’ actief. In de sectoren zijn rond de 900.000 objecten bijeengebracht en zijn vele honderdduizenden personen hobbymatig/vrijwillig actief. Er is sprake van een groeiende belangstelling voor mobiel erfgoed. Het doel van MCN is:

1. Het samenstellen van een cultuur-historisch representatieve collectie Nederlands mobiel erfgoed om de Nederlandse mobiliteitsgeschiedenis levend te houden.
2. Het uitdragen van het belang van mobiel erfgoed en dit bij beleidsmakers onder de aandacht brengen.
3. Het behartigen van de belangen van organisaties en vrijwilligers die zich met instandhouding van mobiel erfgoed bezighouden.