Black Lives Matter zet Britse musea aan tot acties
De internationale beweging Black Lives Matter, ontstaan als reactie op (politie)geweld tegen Afro-Amerikanen, gaat ook in de cultureel-erfgoedsector niet onopgemerkt voorbij. Heel wat musea kwamen de afgelopen maanden met acties, maatregelen en statements. Ook in Groot-Brittannië. Maar zijn die engagementen wel voldoende? Errol Francis van de Britse kunst- en onderwijsorganisatie Culture& vindt alvast dat musea zich moeten engageren tot een totale aanpak. Een achtpuntencharter geeft de aanzet.
Wat deden de Britse musea?
De Britse krant The Guardian verzamelde enkele initiatieven. We sommen ze graag voor u op:
- Tate engageert zich tot een statement én acties. Want een statement maken is niet genoeg, zo klinkt het. Om structureel racisme en de ongelijkheden die ten grondslag liggen aan de samenleving aan te pakken, hebben we de verantwoordelijkheid om op te treden. Zo komt er een interne antiracismetaskforce en trainingen omtrent antiracisme en onbewuste vooroordelen, worden tentoonstellingen versterkt door inspraak van zwarte kunstenaars, en komt er een actieplan (dat op de website zal gedeeld worden) met halfjaarlijkse voortgangsrapporten. Verder neemt Tate de nodige engagementen om vooral op de hoogste niveaus het personeelsbestand te diversifiëren, en loopbaanontwikkeling van etnische minderheden te ondersteunen.
- Ook voor het Londense Somerset House betekent de wereldwijde campagne een stimulans om een antiracismebeleid te ontwikkelen. Ook hier wordt een antiracismetaskforce opgericht en worden medewerkers en bestuursleden getraind in inzichten over antiracisme. Verder onderzoekt het centrum of het in zijn tewerkstellingsstrategie tot een andere vertegenwoordiging kan komen.
- V&A engageert zich om personeel, publiek en programma’s aan te pakken. Zo plant het museum meer publieke programma’s die duidelijke informatie bieden over de geschiedenis en de erfenis van het koloniale verleden, en is er samenwerking met externe partners en brongemeenschappen.
- The Barbican ontwikkelt een zespuntenplan waarin onder andere sprake is van het wegnemen van institutionele drempels voor zwarte werknemers, en van open gesprekken met het personeel.
- De directeur van het British Museum, Hartwig Fischer schreef in een blogbericht op de museumwebsite dat het museum zich solidair toont met de Britse zwarte gemeenschap, met de Afrikaans-Amerikaanse gemeenschap, en met de zwarte gemeenschappen over de hele wereld. Het British Museum wil zich blijven inzetten voor de manier waarop objecten worden gepresenteerd, en om open te zijn over de geschiedenis van de collectie. "We zitten in een proces waarin herdacht wordt hoe we de Benin-collecties kunnen tonen, rekening houdend met hoe ze in het museum zijn beland. Bijkomend willen we ook bekijken hoe we verschillende perspectieven kunnen representeren door nauw samen te werken met Nigeriaanse partners en de inbreng van verschillende andere publieke stemmen", aldus de directeur.
- Het Science Museum tot slot zou nog deze zomer een framework voor gelijkwaardigheid communiceren. In een blog schrijft directeur Sir Ian Blatchford alvast dat het museum als eerste actiepunt de collecties wil aanpakken. Dat is niet toevallig. Het Science Museum stamt immers uit een periode waarin het Britse Rijk zich uitbreidde. Die tijdgeest weerspiegelt zich ook nu nog in de verzamelde objecten en verhalen. Om meer inclusiviteit toe te laten, wordt daarom het collectiebeleidsplan stevig onder de loep genomen. Maar daar blijft het niet bij. Ook in tentoonstellingen en teksten zal er meer aandacht moeten zijn voor de context van de objecten en wat die over het object vertelt. de slavenhandel is daar een voorbeeld van. Maar, zo geeft de directeur toe, nieuwe galerijen ontwerpen kost geld en tijd, terwijl er nu actie wordt gevraagd. Daarom wordt in galerijen zoals de Textiles Gallery in het Science and Industry Museum in Manchester nu reeds het verhaal van de slavenhandel verdiept. Op die manier hoopt het museum het bewustzijn over diversiteit te vergroten. Samenwerking met lokale zwarte gemeenschappen is daarbij een must.
Achtpuntencharter voor de Britse erfgoedsector
Maar gaan deze initiatieven wel ver genoeg? Is tentoonstellen louter 'een hokje om af te vinken' of is er meer? De Britse kunst- en onderwijsorganisatie Culture& toont zich alvast opgelucht met de recente solidariteitsverklaringen door erfgoedinstellingen. Ze zijn echter ook van mening dat dergelijke verklaringen niet geloofwaardig zijn, tenzij ze worden ondersteund door concrete acties. Voor Errol Francis van Culture& moeten musea verder durven gaan: "We moeten ook kijken naar de geschiedenis van de instelling. Veel reacties van cultuurinstellingen klinken te hol of te vaag, en houden geen concrete plannen, middelen of investeringen in", meent hij in The Guardian.
Daarom roept de organisatie haar partners én de bredere kunst- en erfgoedsector op om acties te ondernemen die gericht zijn op het aangaan van relaties met Britse zwarte gemeenschappen, het personeelsbestand, de collecties en programma's. Zonder dergelijke diepgaande veranderingen bestaat het gevaar dat Britse cultuurinstellingen het contact met de jongere generaties verliezen. Daartoe ontwikkelde Culture& een achtpuntenprogramma:
- De uitspraken over de moord op George Floyd in de VS moeten worden gevolgd door soortgelijke steunbetuigingen aan de Britse zwarte gemeenschappen met betrekking tot zwarte mensen die in vergelijkbare omstandigheden in Groot-Brittannië zijn omgekomen.
- Het dekoloniseren van collecties moet ondersteund worden. Er moet onderzoek gedaan worden naar verhalen over objecten die door koloniale agressie en trans-Atlantische slavenhandel werden verzameld. Deze objecten moeten als dusdanig worden geïdentificeerd. Er moet duidelijke en expliciete informatie worden gegeven aan het publiek over de geschiedenis van het object en zijn verwerving, en hoe het in het bezit is gekomen van het museum. De redenen en de diepere context ervan moeten worden onderzocht.
- Musea moeten zich ertoe verbinden racistische titels van kunstwerken te bewerken en opnieuw te formuleren wanneer ze racistisch gevoelige woorden of verouderde beschrijvingen van zwarte mensen bevatten.
- Wanneer collecties of objecten met geweld of zonder toestemming zijn verworven, moeten musea het proces van teruggave en repatriëring aan hun rechtmatige eigenaren starten. Wanneer musea hebben geprofiteerd van het bezitten en tentoonstellen van cultuurgoederen, moeten ze evenredige fondsen beschikbaar stellen ten voordele van uitwisseling en samenwerking.
- Kunst- en erfgoedorganisaties moeten verantwoording afleggen voor hun acties omtrent het aanpakken van institutioneel racisme en het dekoloniseren van hun personeel. Ze doen dat door maatregelen te nemen om met onbewuste vooroordelen om te gaan en ervoor te zorgen dat het personeel op alle niveaus representatief is voor de diversiteit van de Britse bevolking.
- Kunst- en erfgoedorganisaties moeten programma's ontwerpen die zwarte mensen in onze samenleving aanspreken. Ze moeten diverse hedendaagse curatoren en kunstenaars opdracht geven en ondersteunen om alternatieve interpretaties te maken die de geschiedenis en hedendaagse kwesties rond racisme, vooroordelen en sociale uitsluiting aanpakken.
- Kunst- en erfgoedorganisaties moeten stappen ondernemen om de geestelijke gezondheid, het welzijn en het leven van hun zwarte beroepsbevolking holistisch te beschermen in verband met racisme, en stress en trauma te herkennen.
- Kunst- en erfgoedorganisaties moeten stappen ondernemen om het leven van hun zwarte collega’s en hun publiek te beschermen wanneer zij met onevenredige risico's met betrekking tot COVID-19 worden geconfronteerd.
Meer lezen:
Foto: Akan-drum, meegenomen uit Ghana naar Amerika tijdens de slavenhandel, en vervolgens in de collectie van het British Museum beland. © The Trustees of the British Museum. Vrijgegeven onder een CC BY-NC-SA 4.0 licentie.
