Brussel vanuit de hammam

(c) Hammam. Steaming Stories

Nooit eerder werd het huwelijk tussen Marokko en Brussel onder de loep genomen vanuit de invalshoek van de hammamcultuur. Hoe inspireerde deze badcultuur uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika ook Europa? En hoe ging dit samen met de badcultuur in Molenbeek? Een Maghrebijnse vrouwenvereniging, Nakhla, trok op onderzoek en verzamelde talrijke culturele partners bij dit bijzondere traject, te zien in Molenbeek tot einde maart.

De tentoonstelling Hammam. Steaming Stories gunt u een zeldzame blik door het sleutelgat van de hammamcultuur en de culturele evolutie van badgewoontes in Marokko en België. De expositie loopt van vrijdag 6 maart tot en met maandag 30 maart 2020 in het Huis van Culturen/Maison des Cultures in Sint-Jans-Molenbeek. Neem een duik in de stomende verhalen, snuif de heerlijke geuren van de bijzondere producten, en verwonder u over de levendige tradities.

Samenwerking over de muren heen

De Maghrebijnse vrouwenvereniging Nakhla bracht verschillende partners samen. Uit het sociaal-cultureel volwassenenwerk kwamen Citizenne, Davidsfonds en FMV, uit de erfgoedsector waren er Erfgoedcel Brussel, Arts & History Museum, Amsab-ISG, Momuse en FARO, en uit artistieke hoek waren er partners zoals AL.ARTE en diverse kunstenaars, academische partners enz.

Ook de afdeling Interieurachitectuur van de KU Leuven werkte mee aan een ontwerp van een hammam van de toekomst. Studenten kregen de opdracht om een nieuwe hammam te bedenken in Molenbeek. Daarbij moesten ze rekening houden met de ecologische en sociale context van het badhuis.

Het Huis van Culturen/Maison des Cultures biedt de locatie. Brusselse vrouwen van diverse achtergronden werkten een jaar lang mee, in aanloop naar de expo. Hou vooral deze website in het oog, want binnenkort zal FARO nog verder berichten over deze bijzondere samenwerking.

Een badhuis vol rituelen

Marokkaanse bruidsstoet (c) Hammam. Steaming Stories

Een badhuis, waar tijd en ruimte even snel verdampen als de stress en de zorgen van alledag. Welnesscentra en sauna’s zijn hip, over de hele wereld, zelfs bij mensen thuis. In Marokko is de hammam al eeuwenlang een begrip. Mannen en vrouwen komen er niet alleen om te ontspannen, maar ook om elkaar te ontmoeten, geheimen te delen en rituelen uit te voeren. Het huwelijksritueel voor de bruid is er daar een van. Binnen het project hammam werd via video en foto een echte bruid gevolgd, met haar muzikale stoet naar de hammam.

Hammam en badcultuur op de kaart in Molenbeek

Eucalyptusgeur, rozemarijnzalf, body scrubs, zwarte zeep ... De wellness-sector weet waar ze de inspiratie moet halen. Traditionele recepten uit de Marokkaanse hammamcultuur geraken vandaag aan sneltempo ingeburgerd.

Nieuwe hammams duiken op in steeds meer Europese steden dankzij globalisering en migratie. Hammamruimtes zijn er niet alleen in grote saunacomplexen. Steeds meer Vlamingen met Marokkaanse roots openen een eigen badhuis, waar wordt teruggegrepen naar de authentieke Marokkaanse hammamcultuur. Maar net op het moment dat de Marokkaanse hammam wereldwijd doorbreekt, dreigt ze in Marokko zelf te verdwijnen.

traditionele hammam

Hammam. Steaming Stories onderzoekt de relatie tussen twee fenomenen: de wereldwijde doorbraak van hammam enerzijds en de teloorgang van de authentieke hammam anderzijds. Wat maakt de hammam zo universeel én zo uniek? Hoe springen Vlaamse badhuizen om met Marokkaanse tradities en welk effect heeft de wereldwijde hammamhype op de badhuizen in Marokko, Libanon … én Brussel? De tentoonstelling werpt bovendien ook een unieke blik op de geschiedenis van de badcultuur in Molenbeek.

Tijdens de expo Hammam. Steaming stories vinden er talrijke activiteiten plaats: workshops rond hammamrituelen, suikerontharing, lezingen, audiowandelingen en échte hammambezoeken. Ook is er fantastisch artistiek werk te zien van diverse kunstenaars uit Marokko, Libanon en België.

De tentoonstelling is een initiatief van Nakhla vzw, in samenwerking met FARO, Erfgoedcel Brussel, FMV, Citizenne, Universiteit Gent, Darna, Huis van Culturen/Maison des Cultures, MoMuse, KU Leuven, KMKG, Davidsfonds, Riad Nagiba, Le RIAD HAMMAM, Hammam Lovina SPA, vzw Amsab-ISG & AL.ARTE

Foto's: (c) Hammam. Steaming Stories

Katrijn Dhamers