‘Dekolonisatie’, ‘conflict’, ‘polarisatie’ en ‘meerstemmigheid’ zijn begrippen die vandaag het publieke debat sterk beroeren. Maar waarom? En wat hebben ze gemeen? Ze duiden alleszins op een onevenwichtige machtsverhouding tussen groepen en gemeenschappen in de samenleving. Het debat en de diverse woorden kaarten aan dat verschillende groepen echt onvoldoende kunnen deelnemen aan tal van domeinen. Denk aan politiek, tewerkstelling, huisvesting en cultuur. Ook gaat het over het feit dat deze groepen vaak onder-ge(re)presenteerd zijn.

U las het goed, ook cultuur. Want cultuurvormen en -organisaties laten, vaak onbewust, een eenzijdig eurocentrisch beeld zien.  Meer dan ooit worden we geconfronteerd met het feit dat er niet één of slechts enkele perspectieven zijn om naar de samenleving te kijken - en dus ook naar erfgoed. Het gaat om het erkennen van veel perspectieven.

Bekijk het eens van de andere kant(en)

De omgang met het koloniale verleden behoort zeker tot een van de uitdagingen. Het debat vandaag nodigt vooral ook uit tot meerstemmigheid, én om expliciet na te denken over conflict. Door conflict net niet uit de weg te gaan, maar het spectrum erachter te ontleden, ontdek je immers meer zinvolle strategieën. Het debat nodigt uit tot luisteren en tot openheid, het in vraag stellen van de blik. Het doel? Een kritische zelfreflectie om tot een evenwicht te komen in onze superdiverse samenleving.

Ook de cultureel-erfgoedsector is betrokken partij. Want hoe verhouden onze collecties en de waardering ervan zich hiertoe? Wat met het collectiebeleid, taal, beelden en teksten, het aanwezige narratief, de diversiteit in de organisatiestructuren, enzovoort?

Klinkt allemaal bijzonder spannend en relevant, maar de vragen zijn:

• Wat betekent dit nu heel concreet voor cultureel-erfgoedinstellingen?
• Hoe kunnen we deze woorden en uitdagingen beter begrijpen?
• Welke mogelijkheden en verwachtingen leven er?
• Hoe kunnen we kritisch omgaan met verleden en heden?
• En welke instrumenten, methodieken en voorbeelden zijn er dan?

 De koppen bijeen

Om samen met u dit thema te verkennen, organiseert FARO in de eerste maanden van 2019 drie inspirerende momenten.

14 maart 2019: vorming ‘Polariseren doorbreken’

Mensen denken in verschillen. Man versus vrouw, vreemd tegenover eigen, moslim versus niet-moslim, jong tegenover oud, hetero versus lgbtq, stad tegenover platteland, en ga zo maar door. Verschillen zijn niet weg te denken uit de samenleving. Wij-zijdenken is aanwezig op alle niveaus en op vele terreinen, bijvoorbeeld in een vereniging of een buurt, maar ook in de media en in de toegang tot huisvesting en onderwijs. Polarisering wordt een probleem wanneer verschillen of tegenstellingen extreme (gewelddadige) vormen aannemen. Dan hebben we een goed inzicht nodig in hoe polarisering werkt en strategieën om het tij te keren. Welke wetmatigheden zijn eigen aan polarisering? En welke rollen kunnen gedefinieerd worden binnen zulke situatie? Hoe krijgen we de situatie weer in beweging? Wat kunnen hiervoor nuttige beslissingsmechanismes zijn?

Met deze vorming willen we een houvast bieden bij situaties van polarisering. Tijdens de bijeenkomst in Kazerne Dossin krijgt u een inleiding in het denkkader rond polarisatie zoals dit ontwikkeld werd door Bart Brandsma. We passen het denkkader toe via oefeningen en bieden u de kans om een eigen casus aan bod te brengen. 

Georganiseerd door Socius, FARO, Vlaamse Overheid-Departement Cultuur, Jeugd en Media en het Agentschap Integratie en Inburgering.

• Meer informatie over de vorming en inschrijven: kalender FARO
• Meteen inschrijven kan via de website van de Vlaamse Overheid-Departement Cultuur, Jeugd en Media

1 april 2019: kick-off traject ‘Conflict en beladen erfgoed’

Noteer deze datum alvast in uw agenda. Op deze dag gaan we samen in gesprek met collega’s en ervaringsdeskundigen over verwachtingen en behoeften. Hoe gaat u als cultureel-erfgoedorganisatie met dit thema aan de slag? Via verschillende voorbeelden worden ook mogelijkheden gedeeld. Programma en locatie bepalen we nog; maar schrijf vooral de datum al in uw agenda! Meer informatie zal gedeeld worden in de kalender van FARO.

5 april 2019, Introductiecursus groepsdynamica: omgaan met verschillen, weerstand en conflict 

In deze opleiding van een dag maken deelnemers kennis met het groepsdynamisch kijken en met de boven- en onderstroom van een groep. Ze herkennen signalen van onrust, ongenoegen en conflict en leren hoe een constructieve dialoog op te zetten. Een eyeopener én een aanrader voor iedereen die werk wil maken van de hierboven beschreven thema’s. Ga voor meer informatie en om in te schrijven naar de FARO-kalender.

Foto: CC0