Al meer dan een jaar werkt FARO aan een diversiteitsplan, dat dit najaar zal uitmonden in een aantal thema’s, hefbomen en acties. Onderweg hielden de FARO-medewerkers verschillende keren halt om kritisch de organisatie te bevragen, uitdagingen en acties op te lijsten en een visie op diversiteit en inclusie te formuleren.

Met het diversiteitsplan wil FARO de brede diversiteit in de samenleving ook in de eigen organisatie ‘binnentrekken’. Over dat plan, dat ook de opmaak van het nieuwe beleidsplan zal inspireren, hoort u later meer. In afwachting deelt FARO alvast graag de eigen ervaringen in een webinar op 15 november over het schrijven van een diversiteitsplan bij een beleidsplanningstraject.

Inzichten uitwisselen

Cruciaal voor het welslagen van het diversiteitsplantraject was de betrokkenheid van alle medewerkers. Dat gebeurde/gebeurt op verschillende manieren. Zo toetsen we de inhoud af bij en informeren we alle medewerkers via de personeelsvergaderingen. We organiseren workshops, bijvoorbeeld over referentiekaders, waarna we met elkaar in gesprek gaan. Luisteren naar elkaars inzichten ervaren we als zeer waardevol en geeft iedereen weer nieuwe benaderingen.

Daarnaast laten we ons ook inspireren door artikels en documentaires, die we bespreken in de werkgroep 'Meerstemmigheid en diversiteit'. Het doel? Onze referentiekaders uitdagen, blinde vlekken ontdekken en ons laten inspireren door verschillende praktijken en inzichten.

Documentaire over ‘Slavernij’

Begin september gingen we zo in gesprek over de documentaire Nieuw Licht naar aanleiding van de tentoonstelling Slavernij in het Nederlandse Rijksmuseum. Wat is de relatie tussen de kunstwerken en het Nederlandse slavernijverleden? Ida Does volgde voor de documentaire drie conservatoren van het Rijksmuseum tijdens hun zoektocht. Naast de documentaire bekeken we ook de online educatieve pagina met tal van korte prikkelende filmpjes en opdrachten.

We delen graag enkele van onze inzichten, maar kijkt u vooral ook zelf.

• De documentaire toont enkele acteurs die de historische context tot leven wekken, en die zo een levende verwerking geven van de historische context. Bovendien worden heel wat immateriële elementen (verhalen, liedjes, gebruiken) meegenomen. Toch leveren de acteerelementen ook wel enige spanning op met de historische informatie. Hoe ver kan je gaan met re-enactment?

• In de tentoonstelling zelf geven verhalen van enkele personages eveneens een toegankelijke insteek. Deze ‘storytelling’ vonden we een interessante manier om mensen te laten ‘connecteren’ met feiten. De verhalen van de personages maken de inhoud laagdrempelig.

• Ook op de educatieve pagina wordt veel met verhalen gewerkt. Voor leerlingen vormen ze een interessante en toegankelijke houvast. Een van de filmpjes toont ook de discussies onder de museummedewerkers tijdens de voorbereidingen van de tentoonstelling. Zo zien leerlingen niet enkel de tentoonstelling als resultaat, maar ook waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Alleszins een interessant format voor tentoonstellingen en voor de Erfgoeddag-week. Film blijkt immers een vlot gehanteerd medium in de klascontext.
   
• In de documentaire getuigen de museummedewerkers over de soms botsende referentiekaders tijdens het tentoonstellingsproces. Door met het onderwerp bezig te zijn, door de vele interne gesprekken, werden medewerkers ook bewust van het eigen perspectief. "Het team houdt elkaar scherp", zo luidt het. Dit proces onthult nog meer, getuigen ze. Een ‘witte’ positie, of behoren tot de meerderheid, wil niet zeggen dat je ook een neutrale positie houdt, of dat je het uitgangspunt bent. "Diversiteit is pijnlijk" zegt een medewerker in de documentaire, "maar uiteindelijk kom je op toch iets beter uit".
   
• Wie de expo zelf niet kan bezoeken, vindt in de documentaire ook veel informatie. Zo wordt het verhaal niet verengd tot de context van slavernij, maar wordt ook aangetoond dat mensen meer zijn dan tot slaaf gemaakte personen, door ook in te zoomen op onder andere orale cultuur.

In de documentaire gaan de museummedewerkers in op de boutade ‘in mijn collectie zit geen slavernij’. Door toch op zoek te gaan, bleek men meer met slavernij gerelateerde objecten te vinden dan gedacht. Na afloop van de expo zal het museum bekijken hoe de objecten en teksten bestendigd kunnen worden in de vaste opstelling.

Ook in eigen land vinden we voorbeelden van tentoonstellingen die in dit kader kunnen gebruikt worden. Zo blijft de expo 100xCongo van het MAS ook digitaal toegankelijk. Bezoekers wandelen digitaal door de zalen en worden verwelkomd door directeur Marieke van Bommel. Gids Baudouin Mena geeft meer uitleg bij enkele objecten, en curator Els De Palmenaer zorgt voor een verdiepende context bij een van de stukken.