Een autismevriendelijk bezoek: wat kunt u vooraf doen?

Helder informeren

Duidelijke informatie meegeven over wat het museum te bieden heeft, geeft bezoekers een beeld van wat ze kunnen verwachten. Denk daarbij ook aan praktische informatie, foto’s en video’s over bv. het vervoer naar het museum, een visuele blik op de zalen en de collectie, of plattegronden die aangeven hoe druk het in de verschillende zalen kan worden.

Zo vindt u op de website van het Science Museum een visueel verhaal over hoe de aankomst verloopt, hoe het museum er vanbinnen uitziet en welke praktische aspecten nuttig zijn, zoals alarmen, toiletten of rustige ruimten. Het Postal Museum schakelde de jongerenploeg in om als ervaringsdeskundigen in twee filmpjes ook andere jongeren met autisme te informeren.

Medewerkers trainen

Medewerkers stellen het op prijs om training over autisme te krijgen, ervaren de verschillende gesprekspersonen. Begrijpt iedereen wat autisme is of wat een autismespectrum betekent? Zo organiseerden verschillende musea trainingen voor alle collega’s, ook voor de medewerkers van het onthaal, de beveiliging en het café. Hoe kan je je als medewerker gedragen wanneer zich een moeilijke situatie voordoet? Wanneer geef je iemand de ruimte? En wanneer kan je wel tussenkomen? Wanneer begeleid je iemand naar een stille ruimte?

Een interessante bijscholing vindt u bijvoorbeeld in de gratis digitale Engelstalige cursus van 8 weken van The Open University.

Ook het Science Museum organiseerde sessies van telkens dertig minuten voor de medewerkers. Die waren erg populair. Het museum maakt nu verdere plannen om neurodiversiteit in de medewerkersploeg te introduceren via stages, vrijwilligers en betaalde krachten. Het Postal Museum haalde dan weer expertise binnen via een samenwerking met Ambitious about Autism. Alle zestig medewerkers engageerden zich om ook hun zelfvertrouwen te versterken. Ook de afdeling ‘Collecties’ bleek geïnteresseerd. Zo werden er ingangen gezocht die mensen met autisme konden interesseren, zoals postzegels en treinen.

Waarop letten tijdens een bezoek?

Buiten de reguliere openingstijden

Voor jongeren vanaf 16 jaar organiseert het museum de Night Owls, telkens vanaf 18.30 uur. Veel jongeren bezoeken de zalen alleen, in de wetenschap dat ouders of begeleiders in de buurt zijn. Het museum nodigt ook gastsprekers uit, die na afloop vaak veel vragen krijgen. Tijdens deze avonden voelen deelnemers zich ook aangemoedigd om over hun passies te vertellen. En ten slotte zorgen de SENsory Astronights voor nachtelijk vertier en kamperen voor gezinnen met kinderen met speciale behoeften.

De ruimtes aanpassen

Zintuiglijke prikkels kunnen vaak te sterk zijn. Denk aan het geluid van audio in de zalen, gesprekken van andere bezoekers, het lawaai van handendrogers in de toiletten, het malen van koffiebonen in het museumcafé, geuren uit het café of museumobjecten zoals machines, belichting, bezoekersdrukte, smalle gangen, onduidelijkheid bij aanraken van objecten enz.

Veel aandacht gaat dan ook uit naar het aanpakken van deze storende elementen. Om onvermijdelijke harde of onverwachte geluidsprikkels op te vangen, voorzien verschillende musea gehoorbeschermers. Sensorische plattegronden zoals die van het British Museum lichten drukke en rustige gebieden uit, of tonen welke ruimtes heel licht of donker zijn. Wegwijzers geven duidelijk aan waar belangrijke voorzieningen zijn, zoals toiletten of een rustige ruimte. Rustige of stille ruimtes zijn niet overal beschikbaar. De Britse medewerkers suggereerden om een draagbare tent in te richten met kussens. Of bezoekers toe te leiden naar een groene buitenruimte.

Twee jaar geleden, bij de aanpassingen van de museumzalen, betrok het Postal Museum een groep van zes jongeren met autisme. Ze bezochten het museum en formuleerden feedback. Op hun aangeven zorgde het museum onder meer voor video’s waarin de jongeren zelf aan het woord komen. Verder werd ook geluisterd naar hun opmerkingen over het minder prikkelarm maken van de ruimte.

Daarnaast werden ook voelzakken geïntroduceerd (met bijvoorbeeld fidget-speelgoed, een zaklamp, een vergrootglas, een donkere bril) (zie ook deze blog van Claire Madge), en kunnen bezoekers een ‘sunflower lanyard’ vragen aan het onthaal die aangeeft dat de drager een verborgen handicap heeft. De coronapandemie noodzaakte tot nieuwe wijzigingen, opnieuw op aangeven van de jongeren. Kleine ruimtes en veel tastbare objecten waren niet meer wenselijk. In de Train Rail, waar bezoekers meereizen in de kleine treinstellen waarmee de post werd rondgebracht, werden dan weer schermen tussen de rijtuigen geïnstalleerd.

Welke creatieve activiteiten zijn inspirerend?

Geslaagde activiteiten zijn activiteiten waarbij bezoekers met autisme zich kunnen focussen: tekenen, kleuren, stop motion … De museumcollecties lenen zich goed om creatieve impulsen te stimuleren. De meest simpele zaken zijn vaak de meest succesvolle, ervaart men.

Sinds de pandemie begeleidt Outside in Pathways in het Victoria & Albert Museum elke week groepen van mensen met autisme in creatieve museumateliers. De deelnemers vinden al tekenend en kleurend inspiratie in de museumcollectie. Vervolgens worden ze begeleid om hun werk om te zetten naar een stop-motionfilmpje. Dat levert hen een stimulans op van hun eigenwaarde.

Met wie kunt u samenwerken?

Hoe benut u de talenten en ervaringen van mensen met autisme? En moet u hierin zelf expert zijn? Het antwoord is neen. Zoek de oplossing in de buurt, menen de museummedewerkers. Betrek instellingen van om de hoek die vertrouwd zijn met de doelgroep, en luister naar mensen met autisme.

Neem hun feedback ernstig en betaal hen voor hun bijdragen, zegt ook Hannah Clipson (Acces and Community Manager) van The Postal Museum. Een lang proces, maar zo toont u ook respect. The Postal Museum, een relatief nieuw museum, wou graag stappen zetten om toegankelijker te zijn. Een audit met een toegankelijkheidsspecialiste bracht meer duidelijkheid. De site van het museum kenmerkte zich door kleine ruimtes, en veel audio. Op de site van de Rail Mail zorgden drempels voor een moeilijke toegang voor neurodiverse mensen: krappe ruimtes, flitsende lichten, harde geluiden, geuren ... Samen met jongeren en met Ambitious about Autism werd een actieplan opgesteld. Dit nam tijd in beslag, omdat Hannah en haar collega’s de jongeren controle wilden geven over het proces. Er waren zaken die niet konden veranderen, zoals het kleurenschema, maar dan werd wel creatief nagedacht over een mogelijke oplossing.

En wat met kleine musea, of met kleine budgetten?

Ook met een klein budget kunt u bescheiden verbeteringen aanbrengen die de omgeving toegankelijker maken: belichting en geluid aanpassen, een stille ruimte voorzien, visuele verhalen delen, communiceren in heldere taal, nadenken over hoe iets wordt getoond (kleuren, hoogtes), een training voor het personeel. Niet elk museum heeft dezelfde oplossing nodig. Kies voor die oplossing die het best bij uw eigen situatie past.

Hannah van The Postal Museum is duidelijk: "Wat je ook doet, laat het niet bij een tijdelijk project. Zorg ervoor dat je beroep kan doen op structurele budgetten en niet afhangt van extra projectmiddelen. Voorzie binnen deze budgetten ook dat je mensen kan betalen voor hun expertise." Eenzelfde geluid hoorden we in het Science Museum.

Het Cartoon Museum, een naar Londense normen vrij klein museum met slechts zeven stafmedewerkers, engageert zich voor de samenwerking met een artist in residence, een jonge man met autisme. Hij kreeg de tijd om zich de omgeving eigen te maken en tekeningen te ontwerpen die ook als postkaarten worden verkocht, én om een glaspaneel te ontwerpen. "Het voordeel van een klein team," zo zegt Amba Malekin-Goneni (Community Engagement Officer), "is dat iedereen snel mee is."

Wat gebeurt er na een bezoek?

Het mag ook al eens mislukken, merken de Londense partners op. Dat maakt deel uit van het proces om het museum autismevriendelijk te maken. Wees niet bang om te proberen. En durf vooral ook te vragen naar feedback: wat heeft goed gewerkt, wat minder goed? Feedback is ook toegankelijk te organiseren, bv. door het gebruik van emoji’s. Claire Madge (Museum consultant en blogger, ervaringsdeskundige ouder) adviseert om via een visitor journey te peilen bij deelnemers, hun gezinnen, en bij de museummedewerkers hoe de verschillende onderdelen van een event verliepen.

Vaak moeilijk zichtbaar na een bezoek is de impact op het leven van de bezoekers. Die is bij de jongeren van The Postal Museum niet te verwaarlozen, ligt Hannah toe. Zij krijgen eigenaarschap, voelen zich gehoord, hun stem doet ertoe. Hoewel moeilijk af te meten in cijfers, zien ze dat de jongeren wel degelijk groeien: verschillende werken nu mee aan events in het museum, aan het onthaal, bij creatieve activiteiten, beantwoorden vragen van bezoekers en veel meer. Dat de eigenwaarde toeneemt, merken ook de begeleiders bij Outside in Pathways. Hun deelnemers zijn trots op hun realisaties. Bovendien geeft het geregeld samenkomen in groep hen niet alleen structuur, maar ook een sociale appreciatie.

Meer lezen

• Hoe maakt u uw erfgoedinstelling autismevriendelijk? Dossier op Erfgoedwijzer FARO
• Autism in Museums: tips om organisaties toegankelijker en gastvrijer te maken voor gezinnen en jongeren met autisme.
• National Museum of Scotland: video en informatie over de sensorische kaart van het National Museum of Scotland.
• National Autistic Society: video over zintuiglijke prikkeling.
• Toerisme voor autisme: inspiratie is in Vlaanderen ook te vinden bij ‘Toerisme voor autisme’ dat voor vele musea een visueel stappenplan maakte.

Foto's: © Spektrum