Op zoek naar (verhalen achter) deurgrepen
Het verleden onderzoeken aan de hand van deurgrepen, dat is de passie van Kathleen Boel. Met het traject Alternatieve Kunstroute//pARTout zoekt ze specifieke deurgrepen in keramiek of met een geëmailleerd plaatje, typisch voor de jaren 60 en 70. En daar kunt u bij helpen!
Een typisch Belgisch fenomeen
Deurgrepen in keramiek of met een geëmailleerd plaatje werden voornamelijk in de jaren 1960 en 1970 op (veelal aluminium) deuren geplaatst. Vanaf de jaren 80 raakten ze uit de mode. Opvallend is dat de deurgrepen duidelijke regionale verschillen vertonen; een gevolg van de keuze of smaak van de architect, de aanwezigheid van een lokale keramist of kunstenaar, de smaak en de financiële mogelijkheden van de bewoners of een bouwimpuls in een bepaalde periode.
Door de bouwevoluties én modetrends te volgen, geven de deurgrepen ook een tijdsbeeld weer. De keuze voor bepaalde motieven en de populariteit van bepaalde kleuren in de deurgrepen zijn sterk beïnvloed door de trends en gebeurtenissen uit de jaren 60 en 70. Denk bv. aan de keuze voor oranje of abstracte figuren ('space age', 'fat lava'). Opvallend is dat er over heel het land enkele motieven steeds terugkomen: de letter S, een haan, een 'splash' of een visgraat.
Ondanks de vaak unieke ontwerpen verdwijnen veel van deze deurgrepen de laatste jaren uit het straatbeeld, onder andere door renovaties. Achter de deur(-grepen) schuilen nochtans boeiende verhalen: van de makers, de architecten, de verkopers, bewoners en passanten.
Het verhaal van kunstenaars & keramisten
Keramisten en kunstenaars waren vaak genoodzaakt om naast hun artistieke projecten ook deurgrepen te maken om den brode. Ook dat verhaal wil het project respectvol belichten.
Het verhaal van architecten, verkopers & vertegenwoordigers
Wie een huis liet bouwen, koos in de laatste fase nog een deurgreep of 'sierkruk'. Een belangrijke kers op de taart. De deurgrepen werden verkocht door bouwfirma’s, aannemers, kleinhandelszaken, rondtrekkende leurders of via de architect. Zo zijn er verschillende voorbeelden waarbij architecten nauw samenwerkten met kunstenaars en keramisten. Een voorbeeld hiervan is de nauwe samenwerking tussen architect Antoine Lievens en keramist Steven Vyncke, nog steeds heel zichtbaar in de straten van Aalter en omgeving.
Het verhaal van bewoners & passanten
De deurgreep staat ook symbool voor vele rituelen in het dagelijkse leven: de deur openen en sluiten. Achter de deurgrepen bevinden zich ontelbare verhalen van bewoners. Grappige en ontroerende gebeurtenissen komen spontaan naar boven als je het gesprek aangaat met de bewoners. Ook deze verhalen krijgen een plaats in het project.
Honderden verhalen en foto’s
Dit project laat deze geschiedenissen en verhalen nu herleven. In een poging de deurgrepen te borgen, worden foto’s gemaakt; intussen staat de teller op 1.500 deurgrepen, verspreid over verschillende provincies. Bij de foto’s wordt telkens de gemeentenaam genoteerd, nooit die van de straat. Dat zorgt voor de nodige privacy van de bewoners. Door toch de gemeente te noteren, kan in kaart worden gebracht welke trends er waar in de mode waren.
Daarnaast gaat Kathleen ook op zoek naar de grote en kleine verhalen van bewoners, passanten, architecten, (ex-) bedrijfsleiders, kunstenaars en keramisten. Er zit natuurlijk niet enkel een verhaal in wat mensen vertellen, maar zeker ook achter de deurgrepen. Al het aanwezige materiaal vraagt om een tentoonstelling en bijhorende brochure. Die vindt plaats in het voorjaar van 2023 in Herentals, maar mogelijk daarna ook in andere locaties.
Zowel de foto’s als de verhalen zijn te volgen via Instagram en Facebook.
Wat kunt u doen?
Dit project is nog niet ten einde. De verzamelde foto’s geven slechts een tipje van de sluier prijs. Wellicht zijn er nog veel meer deurgrepen te vinden en blijven nog veel meer (on)bekende kunstenaars & keramisten onder de radar. En daar kunt u dus bij helpen.
- Heeft u zelf zo'n deurgreep (aan de deur, op zolder, of in een magazijn), of weet u waar ze te vinden zijn? Laat het dan weten.
- Kan uw organisatie een oproep doen? Neem een bericht op in uw nieuwsbrief of stuur het aan mogelijke geïnteresseerden. Het project zoekt zowel deurgrepen in alle Vlaamse gemeenten, als keramisten of kunstenaars die deze deurgrepen maakten.
- Bent u zelf of kent u een keramist of kunstenaar van deze deurgrepen? De organisatoren zijn benieuwd naar uw verhaal. Misschien heeft u nog foto’s of een catalogus van deze deurgrepen?
- Beschikt u over informatie omtrent de productie en geschiedenis? Ook deze informatie wordt gezocht.
Informatie is welkom bij Kathleen Boel via deurgreep@gmail.com.
Foto's: © Nattida Jayne Kanyachalao en Kathleen Boel
