Momenteel kunt u in twee van onze buurlanden een opleiding volgen in restitutiestudies en herkomstonderzoek. Aan de Universiteit van Amsterdam kunt u terecht voor de nieuwe specialisatie Restitution Studies. En aan de Universiteit van Paris-Nanterre kunt u een semester lang een opleiding volgen in herkomstonderzoek: Recherche de provenances des oeuvres d’art: circulations, spoliations, trafics illicites, restitutions.

Restitution Studies

De Universiteit van Amsterdam biedt binnen het studieprogramma Heritage and Memory Studies de nieuwe specialisatie Restitution Studies aan, een masteropleiding van 1,5 jaar.

Herkomst en restitutie zijn actuele en urgente kwesties voor musea, collecties en erfgoedinstellingen, maar ook voor de maatschappij als geheel. De specialisatie Restitution Studies richt de blik op drie domeinen:

• iIllegale handel en roofgoederen in de context van archeologie,
• Wereldoorlog II,
• het koloniale verleden.

Door middel van verschillende cursussen en een stage worden de studenten voorbereid op het werk op het gebied van Restitution Studies, waarbij academische reflectie en uitgebreide kennis worden gecombineerd met relevante, praktijkgerichte vaardigheden.

Studenten hebben best een achtergrond in archeologie, kunstgeschiedenis, geschiedenis of een andere relevante bacheloropleiding. Passieve kennis van het Nederlands is noodzakelijk aangezien het archiefmateriaal in die taal beschikbaar is.

Recherche de provenances des oeuvres d’art : circulations, spoliations, trafics illicites, restitutions

De Universiteit van Paris-Nanterre biedt sinds 2022 dan weer een masteropleiding aan in herkomstonderzoek van kunstwerken. Bijzondere aandacht is er voor diefstal, illegale handel en restitutie.

De opleiding bestaat uit 230 uren digitale lessen in de eerste jaarhelft, gevolgd door een periode van onderwijs in Parijs (workshops en bezoeken) begin juli. Kennis van het Frans is vereist.

De cursus wordt gezamenlijk aangeboden door de afdeling Kunstgeschiedenis en Archeologie en de afdeling Rechten en Politieke Wetenschappen en is bedoeld om jonge afgestudeerden en professionals op te leiden in het beroep van herkomstonderzoeker in musea, internationale instellingen en de kunstmarkt. Ook bij deze opleiding is er aandacht voor:

• bezittingen die geroofd werden tijdens de nazivervolgingen, voorwerpen die in beslag werden genomen in de Sovjetbezettingszone en de DDR;
• objecten die geroofd werden tijdens koloniale periodes;
• de illegale handel van erfgoed als gevolg van huidige gewapende conflicten of revoluties.

Verschillende Franse instellingen zijn hierbij betrokken, zoals het Louvre, Quai Branly Museum, les Archives nationales en Palais de la Porte Dorée. De opleiding bereidt studenten voor op werk in herkomstonderzoek, of dit nu wordt uitgevoerd in een erfgoedinstelling, een advocatenkantoor, een veilinghuis of de kunstmarkt (galerie, verzekering, enz.), bij een particulier of als onderdeel van een nationale of internationale organisatie (douane, gespecialiseerde politiediensten, internationale instellingen voor de bescherming van erfgoed, enz.)

Foto: Benin brons. Son of Groucho via Flickr, CC BY 2.0