In touch met erfgoed via documentaires

(c) VRT.NU

Terwijl het coronavirus ons aan huis kluistert, geven tal van documentaires en filmfragmenten u toch de mogelijkheid om uw culturele blik op de wereld te verruimen. En passant bieden ze u handenvol inspiratie voor uw eigen erfgoedpraktijk. Een overzicht.

VRT.NU

In Vlaanderen nam de VRT al snel het voortouw. Educatieve uitzendingen en programma's die de vrije tijd van kijkers en luisteraars wat aangenamer maken worden gratis ter beschikking gesteld via VRT.NU. Zowel volwassenen als leerlingen vinden er hun gading. Bovendien lichten tal van programma's de spots op collecties in Belgische instellingen of op de Vlaamse meesters.

Om te beginnen vindt u in de categorie 'Cultuur’ een groot gamma aan uitzendingen. Zo hoeft het Lam Gods niet verscholen te blijven achter de muren van het Museum voor Schone Kunsten in Gent, maar kunt u het restauratieproces volgen in de documentaire Geheimen van het Lam Gods. Via een uitzending van Pompidou XL krijgt u een beeld van de leefwereld van Jan Van Eyck.

Die andere virtuoos, Bruegel, ontbreekt evenmin. Thomas Vanderveken dompelt zich in The MET in New York onder in het schilderij De Korenoogst van Bruegel. In de reeks Canvas Curiosa krijgt u dan weer een selectie verhalen met raadselachtige geschiedenissen. Via korte fragmentjes wordt u verrast door verhalen over de maag van Margaretha, Rubens’ Hooghuis in Doel of de leugen van Brugge.

Educatief aanbod VRT.NU

Kinderen van de kolonie (c) VRT.NU

Voor leerlingen van secundaire en lagere scholen werd het aanbod bovendien in enkele categorieën gegoten. Zo vindt u in de rubriek ‘Geschiedenis’ afleveringen van Kinderen van de collaboratie, Kinderen van het verzet, Kinderen van de kolonie of Terug naar Rwanda.

Onder ‘Maatschappij’ kijkt u bijvoorbeeld naar Tussen oorlog en België waarin jongeren uit Irak, Afghanistan en Somalië getuigen over hun vlucht naar België. Bij ‘Cultuur’ krijgt u tal van programma’s te zien over het Lams Gods en andere meesterwerken.

Bijzonder interessant is ook het luikje ‘Wetenschap en natuur’. Daar vinden we immers de reeks Er was eens die een inkijk geeft in het Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. U maakt kennis met experten uit dit instituut die met veel passie vertellen over de objecten die ze bewaren en onderzoeken.

Leerlingen van het basisonderwijs kunnen zich dan weer laten verrassen door de Pretshow, een knotsgekke show over geschiedenis.

Pareltjes uit het verleden bij Cinematek

(c) CINEMATEK

Via het YouTube-kanaal van Cinematek, het Koninklijk Belgisch Filmarchief, vindt u niet zozeer documentaires, maar wel audiovisuele pareltjes die u meenemen naar het verleden. Zo vindt u er enkele filmpjes over de schoenindustrie in 1950, het leven tijdens de Eerste Wereldoorlog, enzovoort. Een goede gelegenheid om dit instituut met zijn enorme filmcollectie te leren kennen.

In Nederland kunt u alle documentaires onder de noemer 2Doc terugvinden op de website van NPO (Nederlandse Publieke Omroep). Zo geeft expert Reinbert de Leeuw een inkijk in het mysterie van muziek in de documentaire De Mattäusmissie.

Immaterieel cultureel erfgoed

De lijst van meesterwerken van immaterieel cultureel erfgoed kunt u bekijken op de website van UNESCO. Bij de verschillende elementen krijgt u telkens ook een geanimeerde film over het element. Verruim dus uw blik op de wereld, en ontdek elementen als de Moussem van Tan-Tan uit Marokko, het Oshituthi Shomagongo Marula fruitfestival uit Namibië en veel meer. Een goede gelegenheid om leentjebuur te spelen en na te gaan hoe elementen in andere delen van de wereld worden onderzocht en gedeeld.

Ook bij de BBC kunt u terecht voor korte fragmenten over immaterieel erfgoed, zoals over de laatste vrouwelijke parelduikers van Japan en het Japanse naaktfestival van de goden.

Meer meerstemmigheid

Wie de komende weken en maanden graag in het thema meerstemmigheid wil duiken, kan deze documentaires bekijken:

  • De kinderen van juf Kiet geeft een kijk in het leven van kinderen die nog maar net in Nederland zijn. Interessant mocht u meerstemmigheid op de agenda willen zetten.
  • In Zwart als roet onderzoekt Sunny Bergman de (onbewuste) vooroordelen ten opzichte van huidskleur. Aanleiding zijn de hoogoplopende emoties rond het pietendebat. Zijn we minder ‘kleurenblind’ dan we zelf denken?
  • Met Wit is ook een kleur wil Bergman dan weer weten waarom veel hoogopgeleide witte mensen zich verongelijkt voelen over racisme en witte privileges. Spelen gevoelens van morele en culturele verhevenheid wellicht een rol?
    En als u dan toch deze documentaire wil bekijken, kunt u evengoed een zelftest over kleurvoorkeuren doen.
  • Op VRT.NU vindt u diverse programma die terugblikken op een beladen verleden zoals Belgisch Congo, Rwanda, de Tweede Wereldoorlog.

Mindfulness

De huidige tijd zorgt voor veel onrust. Ook daar kunnen cultureel-erfgoedorganisatie via meditatie en mindfulness aan tegemoet komen.

In de VRT-reeks Van A tot Z spreekt de grondlegger van mindfulness in België, Edel Maex, over wat hem interesseert en bezighoudt.

Hoe gaat zo’n sessie mindfulness eraan toe in een museum? De Manchester Art Gallery deelde enkele mogelijkheden. In een filmpje van tien minuten ontdekt u op een mindful manier het zelfportret van Van Dyck. Een audiogids bij de verschillende kunstwerken van de mindful tentoonstelling And breath vindt u ook op de website van de Manchester Art Gallery.

COVID-19: informatie voor de cultureel-erfgoedsector

Bent u professioneel of vrijwillig aan de slag in de cultureel-erfgoedsector en bent u op zoek naar informatie over de coronacrisis? Surf dan snel naar faro.be/corona, een themapagina waarop u alle relevante informatie gebundeld terugvindt. 

Afbeeldingen: (c) Cinematek en (c) VRT.NU

Katrijn Dhamers