Op 30 juni 2010 vierde Congo 50 jaar onafhankelijkheid. Dit gaf aanleiding tot talrijke initiatieven in het land. Zo herdacht de Congoleze gemeenschap van Antwerpen op 3 juli de onafhankelijkheid. In Leuven werd onlangs door vzw Bana uit Leuven Lumumba als grootste Congolees verkozen. Spil in het gebeuren van verschillende erfgoedactiviteiten is het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika met enkele tentoonstellingen en diverse randactiviteiten.

De tentoonstelling 'Indépendance!' een biedt een bijzondere kijk op vijftig jaar Congolese onafhankelijkheid. Ze geeft het woord aan Congolese ooggetuigen in interviews die grotendeels ter plaatse werden afgenomen. Zij vertellen hoe ze de onafhankelijkheid beleefden. Krantenknipsels, archiefdocumenten en voorwerpen uit de volkscultuur (pagnes, schilderijen, liedjes) vullen deze reis in de tijd aan en schetsen een beeld van een heel bijzondere, maar vaak slecht gekende periode die cruciaal was voor de gemeenschappelijke geschiedenis van Congo en België. Daarnaast zijn er nog een tentoonstelling over de Congostroom, een fototentoonstelling over de wijken Matonge in Brussel en Kinshasa en veel meer.

Een speciale vermelding verdient het muziekproject ‘Heritage’. Op initiatief van Pitcho Womba Konga willen Belgische muzikanten van Afrikaanse herkomst samen nadenken over de banden die ze nog hebben met het continent waar hun ‘roots’ liggen. Daarmee willen ze ingaan op enkele uitdagingen: interculturaliteit en hoe om te gaan met een meervoudig en divers geheugen, het aanmoedigen van de reflectie wat betreft het wel of niet goed met elkaar samenleven door de diversiteit van de verschillende culturele achtergronden, de relaties tussen de generaties onderling binnen de migrantenfamilies (de overdracht van de eigen geschiedenis, de opvoeding, de vage ouderschapsmodellen … ), het aannemen van een nieuwe identiteit, of hoe die ‘crise de nègre’ of negercrisis doorkomen, en Congo en België met elkaar kunnen verzoenen.

Het is opmerkelijk dat het museum met de talrijke herdenkingsplechtigheden een kwalijk imago van zich af wil schudden en haar eigen geschiedenis kritisch onder de loep neemt. Voor vele Congolezen werd het museum immers als een vijandelijke instelling beschouwd, ten dienste van een kolonialistisch en negatief beeld van Congo dat vooral vanuit Belgische blik werd gemaakt. De afgelopen jaren werden veel inspanningen geleverd om het de Congolezen mogelijk te maken het museum te voeden met eigen ervaringen, om ze de kans te geven het recht op die gemeenschappelijke geschiedenis ten volle te grijpen. Op deze manier komt een geschiedenis tot stand die gevoed wordt door verschillende ervaringen en blikken. De talrijke initiatieven van de herdenking zijn hier alvast getuige van.

Voor verschillende musea kan dit als een eyeopener dienen om de eigen collectie, geschiedenis en huidige werking tegen een kritisch licht te houden en na te gaan op welke manier diversiteit in de werking kan worden gebracht.

Meer informatie is ook te vinden op de themawebsite.