Commissie Cultuur en sector in gesprek over strategische visienota
Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon presenteerde op 1 april 2021 zijn Strategische Visienota Cultureel Erfgoed aan het Vlaams Parlement. Het is zinvol en aan te raden om dit document grondig te lezen. Het vormt immers het nieuwe kader waarbinnen de aanvragen voor nieuwe projectsubsidies zullen gewikt worden. Idem dito voor de aanvragen voor meerjarige subsidies. Daarop aansluitend organiseerde de Commissie voor Cultuur, Jeugd en Media op 6 mei een hoorzitting over de visienota.
Tijdens deze (digitale) zitting kregen achtereenvolgens Sigrid Bosmans voor de Strategische Adviesraad Cultuur (SARC), Peter Carpreau voor de belangenbehartiger Overleg Cultureel Erfgoed (OCE), ikzelf voor FARO, Jorijn Neyrinck voor Werkplaats Immaterieel Erfgoed (WIE) en Jeroen Vanden Berghe voor de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) en de werkgroep Academisch Erfgoed, de gelegenheid om hun indrukken en ideeën over deze visienota te geven. Prof. Hester Dibbits mocht afsluiten, als externe spreker van de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Reinwardt Academie.
Via deze video kunt u de zitting herbekijken. Het uitgeschreven verslag is nog in voorbereiding.
Het unieke cultureel-erfgoedecosysteem van Vlaanderen
De commissieleden peilden naar de ontvangst van de visienota in de sector, en maakten van de gelegenheid gebruik om bijkomende vragen te stellen. Een opvallende rode draad bij de verschillende sprekers was hun waardering voor het participatieve traject dat in 2020 door het Departement Cultuur, Jeugd en Media, FARO en de sector werd gelopen. Er was een grote betrokkenheid, sterke wisselwerking tussen de verschillende actoren én er werd geluisterd naar mensen uit de sector.
Dit toont de kracht en de schoonheid van de cultureel-erfgoedsector in Vlaanderen aan. Het is misschien een kleine en bescheiden sector, maar de laatste jaren is er hard ingezet op dialoog en samenwerking. We kunnen zelfs spreken van een ‘ecosysteem’ dat uniek is voor Vlaanderen en ver daarbuiten. Kenmerkend voor dat ecosysteem is de intensieve kruisbestuiving tussen erfgoedgemeenschappen, collectiebeheerders én dienstverleners. Soms wordt cultureel erfgoed verengd tot collectiebeheerders en immaterieel-erfgoedactoren; dat is jammer. Het is immers dankzij de wisselwerking met erfgoedcellen op regionaal niveau, de dienstverleners op landelijk niveau, en andere intermediaire actoren dat dit ecosysteem voortdurend blijft functioneren. Met een steunpunt als dienstbare zuurstoftank.
Het zou goed zijn om bij uw lectuur van de visienota oog te hebben voor de complexiteit van de sector, en de verschillende rollen die dit ecosysteem zo uniek maken. Natuurlijk, om dat evenwicht te bewaren is er nood aan continuïteit, ruimte voor vernieuwing én voldoende financiële draagkracht. De beloofde financiële inhaalbeweging voor de cultureel-erfgoedsector wordt in de visienota door de minister hernomen. Die zal nodig zijn om de ambities te kunnen waarmaken.
Beleidsaccenten van de minister
Uiteraard legt de minister ook eigen beleidsaccenten, zonder consultatie van de sector. In die zin roept de visienota dan ook veel vragen op. Wat zal het nieuwe ‘virtueel museum van Vlaanderen’ inhouden en hoe verhoudt dit project zich met de ‘digitale transformatie’? Ook de bijzondere aandacht voor ‘erfgoedzorg’, de zorg voor collecties en immaterieel erfgoed, springt in het oog. Hoe zal het topstukkenbeleid zich verhouden tot het bredere collectiebeleid? Wat betekent ‘iedereen voor erfgoed, erfgoed voor iedereen’ in de praktijk? Zal er dan effectief een kader worden gecreëerd voor een inclusieve en meerstemmige erfgoedwerking? Hoe zullen we aan de slag gaan met gecontesteerd erfgoed? Academisch erfgoed wordt uitdrukkelijk erkend, wat ongetwijfeld zal zorgen voor een nieuwe dynamiek. De toegenomen aandacht voor onderzoek en dataverzameling valt eveneens op. Wat zijn daar de achterliggende doelstellingen van?
Voor meer informatie over de beleidsprioriteiten die in deze visienota worden geformuleerd, kunt u de website van het departement raadplegen.
Donderdag 20 mei: minister Jambon in gesprek met commissie
Veel vragen, dat is zeker. Het is dan ook uitkijken naar de volgende commissievergadering, die plaatsvindt op donderdag 20 mei 2021. De minister zal er verder toelichting geven bij de strategische visienota en ook vragen van de commissie behandelen. Ook deze keer kunt u de vergadering digitaal mee volgen door om 11.00 uur af te stemmen op het tv-kanaal van het Vlaams Parlement via deze link.
Foto: Gerd Altmann via Pixabay
