'Meten is weten', aldus een bekende volkswijsheid. In 2007 was Erfgoeddag alweer toe aan haar zevende editie. De immer stijgende bezoekersaantallen van dit publieksgerichte erfgoedevenement illustreren perfect de stijgende belangstelling voor cultureel erfgoed bij zowel het publiek, de media, de erfgoedwerkers zelf als de overheid. Elk jaar verwelkomt Erfgoeddag meer dan 200.000 bezoekers. Maar getallen en steile bezoekerscurven zeggen uiteraard niet alles… Om die reden organiseerde de Coördinatie Erfgoeddag samen met Culturele Biografie Vlaanderen en het Vlaams Centrum voor Volkscultuur (beide voorlopers van FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed), het Coördinatieteam van Open Monumentendag en het onderzoeksbureau TNS Dimarso, in 2007 een publieksonderzoek. Uiteraard past dit in de strategie om zowel een kwaliteitsvolle werking van het evenement te verzekeren als om een beter zicht te krijgen op de drijfveren, de appreciatie en het profiel van het deelnemende publiek.

Tijdens Erfgoeddag zelf werd op 40 locaties middels een aselecte steekproef een face-to-face-interview afgenomen bij 1.192 bezoekers van 18 jaar of ouder. Uit deze ‘snapshot’ kon een scherp sociodemografisch profiel worden samengesteld:

• er nemen iets meer mannen dan vrouwen deel aan Erfgoeddag;
• de gemiddelde leeftijd van de (volwassen) bezoeker is 53,8 jaar.
• een iets mindere participatie is terug te vinden bij de jongere leeftijdsgroepen, met name de 18-24-jarigen en de 25-39-jarigen. Uit andere onderzoeken blijkt eveneens die afnemende participatie tijdens het zogenaamde ‘spitsuur van het leven’;
• Het zijn vooral hoger opgeleiden die deelnemen (hoger en universitair geschoolden), wat aangeeft dat het opleidingsniveau sterk mee bepalend is voor de cultuurparticipatie;
• de helft van de respondenten werkt, een derde is gepensioneerd;
• De doorsnee bezoeker komt alleen of met partner. Slechts 10% beschouwt Erfgoeddag als een geschikt uitje voor het hele gezin en komt met de kinderen en/of kleinkinderen.

Naast dit profiel werd er ook gepeild naar de beweegredenen om deel te nemen aan Erfgoeddag:

• uit de antwoorden blijkt een algemene interesse voor ‘geschiedenis’, ‘het verleden’ en ‘het erfgoed’;
• deze interesse is doorgaans ook rechtstreeks gekoppeld aan de persoonlijke herinneringen aan een locatie, buurt of streek.

Tenslotte werd er ook gepeild naar de appreciatie van het evenement:

• de overgrote meerderheid stelt een zeer positieve perceptie te hebben, het evenement voldoet ruimschoots aan hun verwachtingen;
• 89% van de respondenten zei ook in 2008 aan het evenement te zullen participeren.
• En opmerkelijk: 74% stelt reeds te hebben deelgenomen aan Open Monumentendag. Omgekeerd heeft slechts 32% van de Open Monumentendagbezoekers ooit geparticipeerd aan Erfgoeddag.

Minister Anciaux: “Uit deze cijfers blijkt nog maar eens welke belangrijke katalysatorfunctie Erfgoeddag vervult. Graag wil ik mijn warme appreciatie voor de hele cultureel-erfgoedsector uitspreken die met dit geslaagde evenement jaar na jaar zichzelf op de kaart zet. Maar dit cijfermateriaal reveleert beslist ook enkele belangrijke uitdagingen voor de toekomst. Het publieksonderzoek zal dus voor de volgende edities van Erfgoeddag zeker haar nut bewijzen.”

Samenvattend blijkt uit het publieksonderzoek enerzijds een grote tevredenheid over het evenement, Erfgoeddag is er doorheen de jaren in geslaagd om haar publiek te ‘fideliseren’. Anderzijds zijn er ook heel wat uitdagingen. Zo wordt er ongetwijfeld tijdens de volgende edities – naast de voortzetting van het structurele werk achter de schermen – ingezet op de werking naar gezinnen toe. Als antwoord op de vaststelling heeft de Coördinatie Erfgoeddag i.s.m. FARO en de Gezinsbond in de aanloop van de editie 2008 de brochure 'All in. Cultureel erfgoed voor het hele gezin' ontwikkeld. Die bood, samen met de oproep om heel speciaal werk te maken van een gezinsvriendelijk aanbod, een uitstekend middel om hierover te sensibiliseren binnen de cultureel-erfgoedsector. De vruchten van deze inspanningen zijn uiteraard op Erfgoeddag te beleven.

Het volledige rapport (met meer details over de methodologie en deelaspecten van de hierboven geciteerde bevindingen) vindt u op FAROnet. Hetzelfde onderzoek werd gevoerd door het Coördinatieteam van de Open Monumentendag.

Dit jaar vindt Erfgoeddag plaats op zondag 13 april. Zo’n 400 organisaties bieden samen een hele dag lang meer dan 600 activiteiten aan die stuk voor stuk in het teken staan van Wordt verwacht: of hoe men in het verleden naar de toekomst keek… Toekomstverwachtingen en de omgang met de onzekerheden van de ‘toekomende tijd’ staan hierbij centraal. Alle activiteiten op Erfgoeddag zijn gratis. Alle info op de website van Erfgoeddag. De gratis programmabrochure kan via 1700 besteld worden, en is beschikbaar bij elke deelnemende organisatie, de openbare bibliotheken en de grotere VVV-kantoren.