Aalst - Transitdepot & conservatieatelier in Denderland

Transitdepot & conservatieatelier Denderland bevindt zich in een van de gebouwen van ’t Gasthuys – Stedelijk Museum Aalst en sluit aan bij de kantoren van Erfgoedcel Denderland. Het omvat drie aaneensluitende ruimtes op het gelijkvloers:

een conservatieatelier
de fotografieruimte
het transitdepot

De gebouwen van ’t Gasthuys – Stedelijk Museum Aalst bevinden zich in de oudste kern van de stad. De benaming 't Gasthuys verwijst naar het voormalige hospitaal dat op deze site gevestigd was. Al in de 12e eeuw was deze plek, toen het Zelhof genaamd, een belangrijk centrum van bedrijvigheid langs de Dender. Van hieruit groeide tijdens de Middeleeuwen de stad Aalst.

Type

Gezamenlijk depot

Halfopen depot

Herbestemd gebouw

Nooddepot

Transitdepot

Aard collecties

In het Transitdepot & conservatieatelier Denderland draagt men zorg voor en bewaart men het roerend erfgoed afkomstig uit een waaier aan collecties uit de regio. Daarbij wijdt men zich wel bewust slechts aan één collectie per keer.

Het type erfgoed wordt bepaald door de aard van de collectiestukken of de deelcollecties die men van de collectiebeheerders in ontvangst neemt. Alle erfgoedspelers uit de regio Denderland kunnen hier trouwens terecht. Of het nu gaat om collecties van steden en gemeenten, afgeleiden daarvan (zoals OCMW’s of kerkfabrieken), verenigingen of privépersonen. Door deze werkwijze krijgt men dus sowieso te maken met een erg grote variatie aan collecties.

Opdrachtgever(s) (eigenaar(s))

Erfgoedcel Denderland

Exploitant

Erfgoedcel Denderland

Periode (ver)bouw(ing)

2021-2022

Soorten ruimtes

Conservatieatelier

De ruimte waar toegewijde vrijwilligers de erfgoedcollecties nauwkeurig inventariseren, correct behandelen én minutieus verpakken om de toekomstige bewaring te verzekeren.
Eveneens de plek waar men de collecties beschrijft. Hieronder vallen het opmeten en fotograferen van de objecten, naast het invullen van de inventarisatiefiches. Op deze laatste noteert men:
- Uniek inventarisnummer
- Geschikte objectnaam en titel
- Bepaling van materiaalsoort en techniek (indien mogelijk)
- Afmetingen
- Aantal en onderdelen
- Korte beschrijving
- Aanvullende info zoals vervaardiger, jaartal, objectgeschiedenis, iconografie ...
- Opschriften/merken
- Toestand en schade
Behandelen van het roerend cultureel erfgoed, weliswaar altijd onder begeleiding van de coördinator en ná het aftoetsen met een expert (bv. Monumentenwacht). Het is nooit de bedoeling om intensieve of complexe handelingen uit te voeren in de plaats van professionele conservator-restaurateurs. Worden soms onder bovenstaande voorwaarden uitgevoerd:
- Aanpakken van corrosie bij metalen voorwerpen
- Stofzuigen van textiel
- Mechanisch verwijderen van schimmel
- Behandelen van houten voorwerpen met insecticide
- Voorbereiden van een anoxiebubbel
Inpakken van het roerend cultureel erfgoed. In overleg met de coördinator wordt bepaald op welke manier de objecten door de vrijwilligers zullen ingepakt worden. Dit hangt af van verschillende factoren:
- Toekomstige bewaarplaats (temperatuur, RV, lichtinval … ter plaatse)
- Uit welk materiaal het object bestaat
- Toekomstige functie
- Beschikbaar inpakmateriaal
- Waarde van het object …

Fotografieruimte

Ruimte met een vaste fotografie-opstelling voor het fotograferen van 2D- en 3D-erfgoedobjecten. Compleet met statief, lampenset, laptop voor tethering, in hoogte verstelbare tafel, zwart-wit achtergrond, reprozuil en lichtbox.

Transitdepot

Het transitdepot is een professioneel, laagdrempelig en klantvriendelijk depot voor de tijdelijke bewaring van erfgoedcollecties tijdens het inventariseren, behandelen en/of verpakken.
Het depot kan ook worden ingezet in geval van calamiteiten.
Hoge metalen rekken verlenen het transitdepot de nodige opslagruimte.
Dankzij de mobiele platformladder kunnen ook de bovenste planken gebruikt worden.
Er zijn kunststof paletten aanwezig om ook grotere stukken veilig van de grond af te bewaren.
Temperatuur en luchtvochtigheid worden gemonitord met behulp van een datalogger.
De schadelijke werking van zonlicht wordt tegengehouden met een dubbele laag verduisterende gordijnen.

Werkingsgebied

Regio Denderland: Aalst, Denderleeuw, Erpe-Mere, Haaltert, Lede en Ninove

Opslagruimte

Oppervlakte opslagruimte: 21 m²
Oppervlakte werkruimte: 30 m²

Manier van klimatiseren

Er wordt niet actief geklimatiseerd. Een dubbele laag verduisterende gordijnen gaat het opwarmen van de ruimte door het zonlicht tegen.
Het ouder gebouw bezit dikke muren die ervoor zorgen dat de temperatuur redelijk stabiel blijft.
Een datalogger meet zowel temperatuur als luchtvochtigheid over korte en langere periode.

Brandbeveiliging

Rookdetectors verbonden aan een brandalarm.

Aantal depotmedewerkers

0,2 FTE coördinatie + 3 x 0,2 FTE vrijwilligerswerking

Uitdagingen en problemen

Voor de werking van het Transitdepot en conservatieatelier Denderland is men in grote mate afhankelijk van de vrijwilligerswerking. Op dit moment beschikt men over drie geschikte en gemotiveerde vrijwilligers, die ondertussen meerdere vormingen volgden en al heel wat bijleerden in een kort tijdsbestek. Wat ervoor zorgt dat zij meer en meer 'experts' worden.

Maar de uitdaging is dan ook duidelijk: de vrijwilligers gemotiveerd aan boord kunnen houden. Dat probeert men door hen inhoudelijk uit te dagen en de nodige dankbaarheid te tonen voor hun inzet.

Andere nuttige info

Onze missie en visie vat het mooi samen.

Missie

Het transitdepot in Aalst wil een professioneel, laagdrempelig en klantvriendelijk depot voor tijdelijke bewaring zijn, waar alle erfgoedspelers in Denderland terechtkunnen om hun roerende erfgoedcollectie te inventariseren, behandelen en verpakken om bij terugkeer beter op locatie bewaard te worden.

Visie

In het transitdepot is roerend cultureel erfgoed van erfgoedspelers uit de regio Denderland welkom. Het betreffende roerend cultureel erfgoed is waardevol (historisch, sociaal, maatschappelijk …) en er is een duidelijke vraag en intentie vanuit de erfgoedbeheerder tot inventarisatie, verbetering van de staat en bewaring van de objecten.

Zoals de naam aangeeft is het transitdepot een depot voor tijdelijke bewaring. Het kan geen oplossing bieden voor een definitieve plaatsing en bewaring van collecties.

Vrijwilligers spelen een vitale rol in het transitdepot: naargelang de nood inventariseren zij onder begeleiding de objecten, behandelen ze en pakken ze in. Dit gebeurt steeds in nauwe samenwerking met de erfgoedbeheerder en coördinator. Naargelang de vraag en situatie wordt een plan van aanpak op maat uitgewerkt.

Het transitdepot straalt laagdrempeligheid uit. Het is nabij voor alle erfgoedspelers in de regio en eenvoudig te contacteren. Bovendien is de financiële inbreng die verwacht wordt van de erfgoedbeheerder miniem.

De werking is professioneel en klantvriendelijk. Kwaliteit is een garantie. Tegelijk is het niet de bedoeling om een complexe en gespecialiseerde behandeling aan te bieden, zoals die bij professionele restaurateurs te vinden is.

Archeologische objecten vallen buiten de doelstelling van het transitdepot. Vragen hierover worden doorverwezen naar het erkende archeologisch depot van SOLVA.

Contactgegevens

Hilke Arijs
Onderwijsstraat 1
9300 Aalst

053 72 39 31
erfgoedcel@aalst.be

Link

Erfgoedcel Denderland depotwerking