Boeken reinigen
Een boek kan door de jaren heen heel wat stof en vuildeeltjes verzamelen. Op zijn beurt kan dat stof weer schimmels en insecten aantrekken en chemische processen versnellen. Neem zo veel mogelijk stof weg voor u het boek in het depot plaatst.U kunt een boek zelf droog reinigen als het in redelijk goede staat is en er geen actieve schimmel (wit, donkergrijs of kleurig pluis) of roetdeeltjes zichtbaar zijn.
Benodigdheden
De benodigdheden vindt u in speciaalzaken voor conservatie. Indien nodig kunt u gebruikmaken van een goedkoper en toegankelijker alternatief.
Materiaal voor conservatie |
Alternatief |
|---|---|
| Zachte onderlegger van polyethyleenschuim (museum art foam of plastazote) |
Niet-pluizende handdoek of plat kussen |
| Chinese en Japanse geitenharen borstels | Maquillageborstel uit de supermarkt of drogisterij |
| Zuurvrije wattenstaafjes | Wattenstaafjes uit de supermarkt |
| Wegwerpdoekjes uit inert kunststof of katoenvezel, niet-geïmpregneerd (Sontara, Polysol, Dust Bunny, Sofkloth) |
Microvezeldoek (let op: wassen zodra hij vuil is) |
| Een museumstofzuiger kunt u gratis ontlenen bij de uitleendienst van FARO. | |
| Mondmasker FFP3, nitril handschoenen en eventuele wegwerpkledij | |
Gaat het om een grotere hoeveelheid boeken of stof, neem dan extra maatregelen:
- Gebruik andere borstels voor de buitenkant dan voor de binnenkant. Die voor de buitenkant (zeker voor de snedes) worden immers sneller vuil.
- Houd uw werkruimte proper door ze regelmatig te ontstoffen. Plaats eventueel een luchtzuiveringstoestel.
Aan de slag
Volg steeds de richtlijnen om een boek veilig te hanteren en verplaatsen. Vergeet niet uzelf te beschermen met een mondmasker en handschoenen.
In het filmpje hieronder toont een medewerker van de Provinciale Bibliotheek Limburg stap voor stap hoe u het doet. Let erop hoe rustig hij te werk gaat en hoe weinig druk hij uitoefent. De buitenzijde en de buitenste pagina’s vergaren het meeste stof. Als u aan de binnenzijde ook veel stof opmerkt, kunt u uiteraard verder gaan volgens dezelfde methode.
Verdere reiniging
Volstaat een droge reiniging, zoals hierboven beschreven, niet? Een papieren boekband kan aanvullend gereinigd worden met gompoeder. Informeer u eerst over de juiste werkwijze. Twijfelt u over de aanwezigheid van insecten of schimmels? Zitten er vlekken in het materiaal? Roep dan de hulp in van een boek- en papierrestaurator.
Wat doet u met vuile borstels?
De Provinciale Bibliotheek Limburg weet raad:
- Als een borstel te veel vuil heeft opgenomen, dan reinigen we hem door hem onder stromend water te houden. Het reinigen gebeurt zonder zeep.
- Om ervoor te zorgen dat het water over alle borstelharen heen stroomt, gaan we voorzichtig met de vingers door de haren en duwen we ze ook voorzichtig open in de handpalm. We blijven dit doen tot er geen vuil meer uit de haren komt.
- Na afloop duwen we het water uit de borstelharen door er met de vingers op te drukken, van de steel naar het uiteinde van de haren toe. We zorgen er hierbij voor dat de haren in de goede vorm blijven. Daarna drogen we de haren nog eens af met een papieren doekje dat het vocht opneemt.
- Als de borstel niet meer zuiver te krijgen valt of versleten is, vervangen we hem.
Dit hoofdstuk werd geschreven door Tine Hermans, met medewerking van de Bibliotheek Hasselt-Limburg, Petra Vanhoutte en de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken.
