Hout en houten meubelen hanteren en verplaatsen

Transport in kist. © Anne-Cathérine Olbrechts

Een (zwaar) meubel hanteren en vervoeren is een delicate opdracht. U leest hier hoe u dit goed kunt voorbereiden en hoe u rekening houdt met alle risico's, volgens het 8-stappenplan.

Stap 1: Bepaal de fragiliteit van het object

  • Werk steeds met propere katoenen handschoenen. Anders laat u vet- en zuurplekken achter, die schade kunnen aanrichten op afwerklagen, metaal, textiel enz.
  • Welke materialen en soorten afwerking zijn er gebruikt en wat is de huidige toestand ervan?
  • Zitten er onderdelen los? (Een poot van een kast die onderaan deels afgebroken is, is niet altijd even zichtbaar.) Zitten er stukjes marquetterie of lijsten los? Zijn er onderdelen verzwakt door houtwormaantasting?
  • Zijn er barsten, spleten, opstuwingen, losse verbindingen enz.?
  • Maar vooral: waar kan ik het object op een veilige manier - voor het object en voor diegene die het hanteert - vastnemen en manipuleren?
  • Draag zoveel mogelijk bij grote structuuronderdelen. Neem bijvoorbeeld een tafel onderaan bij de regel, niet enkel aan het tafelblad. De bepaling van het zwaartepunt is belangrijk en soms is het beter met een aantal mensen samen te heffen. 'Weeg' dit grondig af.
  • Draag geen handsieraden bij het transport. Ze kunnen krassen veroorzaken in het oppervlak. 

 Stap 2: Maak een risicoanalyse van het af te leggen traject

  • Neem voldoende tijd om het volledige traject af te lopen en na te gaan of u overal kunt passeren (en hoe).
  • Er bestaan verschillende hulpmiddelen die u kunt gebruiken. Opgelet: de zogenaamde 'hondjes' kunnen wegdraaien, onder meer omdat het meubel onderaan ongelijk is. Maar het zijn vooral putten in de ondergrond die de wieltjes kunnen doen wegdraaien. Een extra persoon die er tijdens het transport mee voor instaat, is niet overbodig.

Stap 3: Optimaliseer het object en/of het traject en de transportmiddelen

  • U kunt geen transport uitvoeren als er losse elementen aanwezig zijn, zoals los fineer, losse verfschilfers, onstabiele elementen (gebroken poten). Een tijdelijke fixatie is dan noodzakelijk. Laat dit over aan een restauratiespecialist. 
  • Het is ook aan te raden samengestelde kasten te demonteren, een losse kroonlijst af te halen, deuren uit de speunen te haken, laden te verwijderen ... Deze ingrepen maken het werk veel veiliger en lichter.
  • Verwijder sleutels.
  • Zorg ervoor dat alle onderdelen zijn genummerd.

Stap 4: Bepaal welke bescherming nodig is en kies de verpakking

  • Als u het object door een buitenomgeving verplaatst, beschermt u het best tegen regen. Vermijd altijd grote klimaatschokken. Tyvek® DuPont™ is een product dat waterdicht is, ademt en een zacht oppervlak heeft. Het is te verkiezen boven 'noppenplastic'. Gebruik tape nooit rechtstreeks op het object. Als stabilisator in een transportbox kunt u blokken ethafoam gebruiken. Naargelang van het type object is het schuim harder of zachter flexibel.

Stap 5: Verpak het object

  • Soms is het beter geen volledige verpakking aan te brengen, omdat u dan exact weet waar u het object kunt hanteren.
  • U kunt overwegen om krimpfolie te gebruiken. Let erop dat u bij het aanspannen van de folie geen te grote krachten gebruikt en zo lijsten aftrekt of het object samendrukt. Een dergelijke folie houdt alles wel mooi samen, wat vooral handig is bij kasten met laden en deuren zonder slot. Die kunnen tijdens het transport openvliegen.
  • Houd losse onderdelen apart. Laden kan u in de kast houden (als u krimpfolie gebruikt), maar een marmeren blad vervoert u steeds apart (verticaal).

Stap 6: Hoe transporteren?

  • Gespecialiseerde firma's weten exact hoe u fragiele objecten het beste inpakt. Ze beschikken over (transport)instrumenten om een object fysiek te stabiliseren. Zij hebben hiervoor gespecialiseerd opgeleid personeel.
  • Opgelet: touw en transportbanden laten sporen achter door de druk, maar vooral door het licht schurende effect bij kleine bewegingen. Gebruik hierbij dan ook steeds een goede bescherming.
  • Gebruik NOOIT de handvaten van een object. De hechtingen zijn na verloop van tijd immers veel te zwak geworden, en soms zijn handvaten puur decoratief. Gebruik steeds de grote constructieonderdelen.
  • Duw of trek meubilair nooit over de grond, ook al staan er wieltjes onder. Vermijd kantelen omdat er dan andere krachten kunnen inwerken op het object.
  • Hef een meubel enkel op aan stevige constructie-elementen, meestal onderaan. Als u bijvoorbeeld de lade eruit haalt, heeft u een opening die u als handvat kunt gebruiken. Hetzelfde geldt voor een deur, omdat u ze kunt openzetten. Let wel op: openstaande deuren kunnen openzwaaien en het looppad verbreden. Een extra persoon kan deze deur tegenhouden. Deze methode is enkel te gebruiken om bijvoorbeeld een meubel op een rolplateau te plaatsen. Het is niet de bedoeling er zo mee rond te lopen.
  • Doe als het mogelijk is deuren, laden, klep- of kantelbladen op slot, zodat ze tijdens het transport niet kunnen openvallen.
  • Houd laden bij het transport alleen in het meubel als u ze kunt stabiliseren, bijvoorbeeld als het meubel volledig is ingepakt. Is dat niet het geval, houd ze dan apart. Anders kunnen ze tijdens het transport uit het meubel vallen of openvliegen.

Stap 7: Uitpakken en controleren

  • Let er bij het openmaken van het transportmiddel vooral op dat alles nog op zijn plaats zit. Dat is ook een goede indicator die aangeeft of er breuken zijn opgelopen. Ziet u onregelmatigheden? Controleer alles dan zeer grondig en documenteer alle opgelopen schade.

Stap 8: Evalueren en optimaliseren

U kunt veel leren uit wat er goed en minder goed verliep.


Dit hoofdstuk werd geschreven door Peter Taeymans voor Depotwijzer.be.

Adviseur behoud en beheer
T
02 213 10 86