Keramiek hanteren

Voorkom vingerafdrukken of andere schade en bescherm uzelf:

• Was en droog uw handen goed voor u een keramiekobject hanteert. Gebruik zeep en zeker nooit handlotion. Als u voor een langere periode bezig bent met het hanteren van keramiek, was dan uw handen elk uur.
• Draag bij het hanteren van keramische objecten nooit ringen of kettingen. Een tik kan voor schade zorgen of bij onoplettendheid kunt u blijven haken. Ook zijn uw vingernagels het best niet te lang. Nagellak wordt vaak ook afgeraden.
• Overweeg goed of u handschoenen moet dragen. Handschoenen kunnen uw grip verminderen op een glad geglazuurd of glad porseleinen object (zeker als ze niet goed passen), maar beschermen tegelijk uw handen en het voorwerp. Draag ze altijd:
  • als uw handen snel zweten;
  • bij een fragiele decoratie/afwerkingslaag (lusterwerk, koudbeschilderde decoratie, enz.);
  • bij poreus laaggebakken keramiek;
  • als u niet zeker bent of u ze moet dragen.
• Vermijd katoenen handschoenen of gebruik katoenen handschoenen met antislipnopjes. Gebruik neopreen of nitril handschoenen. Vermijd gepoederde handschoenen.

Houd rekening met volgende richtlijnen:

• Hanteer een object nooit onnodig. Fragiele objecten kunnen schade oplopen door ze te vaak te hanteren en te verplaatsen. Denk eerst na of het wel nodig is om het object te verplaatsen, en of de plaats waar u het naar toebrengt een goede plaats is, waar het even kan blijven.
• Bekijk het object zorgvuldig alvorens het in handen te nemen. Zijn er oude restauraties aanwezig? Is het conditierapport nog up-to-date? Hoe is het stuk opgebouwd? Zijn er losse onderdelen? Ga na welke delen het meest fragiel zijn.
• Gebruik steeds uw twee handen en houd rekening met het zwaartepunt van het object. Voorkom het hanteren van een object aan fragiele delen. Een algemene stelregel: neem een voorwerp uit keramiek nooit op bij het oor of bij een uitstekend element. Het kan gemakkelijk afbreken!
• Ga na of het beter is om losse onderdelen apart te hanteren. Haalt u een object uit elkaar? Ga dan steeds na of de onderdelen goed gelabeld of herkenbaar zijn alvorens ze opnieuw in elkaar te steken of terug te plaatsen bij de rest van het object.  
• Het is beter om het object met uw volledige handpalm vast te nemen/te ondersteunen dan alleen met uw vingers. Zo worden de drukpunten beter verdeeld.
• Schuif een keramisch object nooit over een ondergrond. Dat kan mechanische schade (krassen) veroorzaken.
• Als u niet zeker bent of het object veilig gehanteerd kan worden, vraag dan raad bij de registrator (soms bevat de registratie extra uitleg), conservator, art-handler … Soms is er ook toestemming nodig om een fragiel object te verplaatsen: kijk dit na!
• Houd alle informatie bij als er iets te melden valt tijdens, voor of na het hanteren. Zorg ervoor dat het identificatienummer bij het object blijft.
• Hoest en nies weg van het keramisch object.
• Bij zware objecten: zorg ervoor dat er voldoende spierkracht aanwezig is. Houd ook liftmateriaal in de buurt. Schakel indien nodig gespecialiseerde art-handlers in.
• Bij het meten van een object voor hantering: gebruik liefst een meter uit plastiek of textiel. Vermijd metalen en houten meters.

Keramiek verplaatsen

• Begin er nooit alleen aan!
• Bekijk de looproute. Is alles veilig? Zijn er geen obstakels onderweg? Waar brengt u het object naartoe? Is die plaats vrij?
• Plaats uw werktafel of rolwagen zo kort mogelijk in de buurt van de standplaats van de objecten.
• Ga na of het beter is om losse onderdelen apart te verplaatsen. Haalt u een object uit elkaar? Ga dan steeds na of de onderdelen goed gelabeld of herkenbaar zijn alvorens ze opnieuw in elkaar te steken of terug te plaatsen bij de rest van het object.
• Zorg dat het object tijdens het transport steeds onder toezicht is.
• Neem bij het verplaatsen zo weinig mogelijk in de handen, om het risico op schade te minimaliseren.
• Voor fragiele, lichte en kleine stukken werkt u het best met een mandje of bak in kunststof. Zorg ervoor dat het keramisch object voldoende ondersteund wordt en er zeker geen keramische objecten tegen elkaar kunnen rollen of schuren. Bekijk hoe het keramisch object het stabielst in het mandje of de kunststofbak geplaatst kan worden, rekening houdend met het zwaartepunt van het object en zijn fragiele delen (niet enkel fragmentgewijs, maar ook bv. vanwege de decoratielaag). Voorkom dat kleine voorwerpen wegzakken in papieren tissues en dergelijke. Verplaats de objecten bij voorkeur in een bak met kleine compartimenten met zacht buffermateriaal (zoals PE-schuim).
• Grote zware stukken draagt u het best niet alleen of met meerdere personen. Gebruik een karretje met wieltjes en ondersteun het object met slangen van polyethyleen (PE). Er kunnen aan een object zeer fragiele stukken zijn die het gewicht van het hele object niet aankunnen. Ga telkens opnieuw na waar de fragiele delen zich bevinden en  zoek waar het zwaartepunt zich bevindt. Test ook of er geen losse delen zijn.
• Als u karretjes gebruikt, kijk dan steeds eerst na of er geen hoogteverschil is onderweg. Wandel traag en in een constant tempo.
• Kijk steeds elk transportmateriaal na: kan er tijdens het transport iets mislopen?
• Geef nooit een object rechtstreeks door aan iemand anders. Als u het moet doorgeven, plaats het dan eerst op een stabiele ondergrond.
• Bij het neerzetten van een object: kies voor een schoon oppervlak en overdek het met dun PE-schuim om te voorkomen dat bv. de glazuurlaag tegen een hard oppervlak botst en loskomt van de drager. Zorg voor voldoende stabiliteit!

Meer informatie vindt u onder 'In 8 stappen tot een veilig transport' en 'Welke transport- en hulpmiddelen kunt u gebruiken?'. Vergeet niet elke standplaatswijziging te registreren!