Conditie van schilderijen bepalen en opvolgen

Opstuwingen met verfverlies in de donkerblauwe plooienval onderaan. © Anne-Cathérine Olbrechts

Conditiebepalingen zijn belangrijk om de evolutie van een schilderij op te volgen, op korte en lange termijn. Het kan ook iets duidelijk maken over de bewaaromstandigheden en de depotwerking.

Drager 

  • Elk type drager vertoont een eigen schadebeeld (zie ook 'Aftakeling en schade').
  • Als u merkt dat de drager niet meer de nodige stevigheid biedt om de verflaag degelijk te ondersteunen (loshangend golvend doek, gebroken houten paneel, een gescheurd karton enz.), legt u het schilderij plat, met de beschilderde zijde naar boven en op een veilige plaats. Roep een restaurator te hulp.

Verflaag  

  • Ouderdomscraquelures en krimpscheuren zijn geen schade, maar zijn eigen aan een verouderende verflaag. Ze kunnen de driedimensionale illusie van het schilderij vertroebelen.
  • Opstuwingen en blazen kunnen verschillende oorzaken hebben en snel tot verfverlies leiden. In dit geval moet er contact opgenomen worden met een gekwalificeerde restaurator. Die kan snel een tijdelijke fixatie of facing aanbrengen om verlies van materiaal te vermijden.

Beschermlaag 

  • De beschermlaag kan zowel een vernis- of waslaag zijn, of kan bestaan uit Arabische gom, dierlijke lijm, eiwit enz. Het komt zelfs vaak voor dat er bewust geen beschermlaag op het schilderij is aangebracht, omdat die het eindaspect van de verflaag beïnvloedt en verandert.
  • Als het schilderij 'onleesbaar' wordt door de vernislaag, vraag dan raad aan een restaurator.
  • Een beschermlaag kan verkleuren, verdonkeren, mat worden, wit uitslaan, desintegreren en verpulveren, vertroebelen en ondoorzichtig worden.

Biologische aantasting 

  • Breng houtwormaantasting volledig in kaart: oude en/of nieuwe uitvlieggaten, soort, actief, niet-actief.
  • Schimmelvorming

Omgevingsfactoren 

  • Temperatuur en relatieve vochtigheid;
  • stabiliteit van temperatuur en relatieve vochtigheid;
  • omgeving (veel stof, gebrek aan onderhoud, waterinsijpeling, tocht, zoutuitbloei op muren, belichting enz.).

Dit hoofdstuk werd geschreven door David Lainé voor Depotwijzer.be.

Adviseur behoud en beheer
T
02 213 10 86