Schilderijen bewaren in depot
Schilderijen kunnen op verschillende manieren bewaard worden: hangend, staand, liggend of op rol. Courant is hangend of staand. Onder bepaalde omstandigheden bewaart u ze beter liggend of op rol.
Hangend
- Schuifrekken zijn het meest efficiënt en plaatsbesparend.
- Het schilderij wordt met haken aan een gaasrek gehangen.
Vuistregels:
- Controleer het ophangsysteem op het schilderij of de lijst op stevigheid vooraleer u het ophangt.
- Wees voorzichtig met losse S-haken om schilderijen op te hangen. Ze kunnen naar beneden vallen.
- De ideale ophanghoogte is zonder hulpmiddelen bereikbaar.
- Vermijd overbodig heen en weer schuiven van de rekken.
- Sorteer de schilderijen eventueel op consultatiefrequentie en/of mobiliteit. De schilderijen die het vaakst gecontroleerd / uitgeleend moeten worden, hangt u het best in de rekken vooraan.
Staand
- Schilderijen zet u in rekken, bokken of tegen de muur.
- Plaats schilderijen nooit direct tegen elkaar. Als het echt niet anders kan, plaatst u tussen de schilderijen een tussenschot (zuurvrij karton, kapalineplaat).
- Combineer zoveel mogelijk schilderijen met dezelfde afmetingen.
- Vermijd dat het ene schilderij het andere indrukt.
- Zet schilderijen steeds mooi rechtop, voorkant tegen voorkant en achterkant tegen achterkant.
Vuistregels:
- Plaats altijd een steunkussen tussen muur, rek of bok en schilderij.
- Plaats altijd een steunkussen tussen vloer en schilderij.
- Een steunkussen of polster kan gemaakt worden van zandzakjes, met antisliplaag beklede blokjes of composietmousses (bv. polyethyleenschuim).
- Werk zoveel mogelijk met standaardmateriaal en zorg voor genoeg voorraad in het depot.
Liggend
U bewaart schilderijen op legplanken of in ladekasten:
- als het (doek) schilderij niet opgespannen zit op een raam;
- als het verfverlies vertoont (afbladderende verflaag, grote opstuwingen ...).
Niet-geverniste schilderijen met veel reliëf zijn vlak makkelijker te beschermen tegen stof door ze af te dekken met een licht zuurvrij papier.
Op rol
Dit gebeurt doorgaans enkel met schilderijen die te groot zijn om in hun geheel rechtopstaand of hangend te stockeren. Voor het oprollen moet er contact opgenomen worden met een ervaren restaurator van schilderijen.
Houd bij het oprollen rekening met de volgende richtlijnen:
- De rol wordt opgebouwd uit een stevige maar lichte houten structuur waarover plooibare triplex wordt bevestigd. Aan de uiteinden steken handvaten uit die gebruikt worden om de rol te transporteren.
- De lengte van de rol moet groter zijn dan de breedte van het schilderij dat erop wordt gerold. Het schilderij mag dus niet over de uiteinden van de rol uitsteken.
- Leg het schilderij met de beschilderde kant op een op maat samengesteld stuk Tyvek® (beschermende verpakkingsfolie). De Tyvek® heeft dezelfde breedte als het beschilderde oppervlak en de lengte is die van het schilderij plus de omtrek van de rol. Deze wordt mee opgerold, zal de verflaag beschermen en zal voorkomen dat de beschilderde kant in direct contact komt met de achterzijde van het doek.
- Het schilderij wordt strak en zonder plooien opgerold met de beschilderde zijde naar buiten.
- De rol wordt van de grond bewaard op statieven of voetjes om doordrukking te vermijden.
Klimaatbox
Schilderijen die erg gevoelig zijn voor schommelingen in relatieve vochtigheid (RV) kunnen tijdelijk tentoongesteld en/of getransporteerd worden in een klimaatbox. Dit systeem zorgt ervoor dat het klimaat in de box niet door externe schommelingen in RV beïnvloed wordt. Het is belangrijk temperatuurschommelingen te vermijden rondom de klimaatbox. Het is ook belangrijk, in geval van een langdurige opstelling in een klimaatbox, een conditiecheck uit te voeren.
Backing of achterkantbescherming
- Het aanbrengen van een plaat op de achterkant beschermt tegen mechanische schade, stof en vuil.
- Hierdoor vermindert ook het trillen en klapperen van het doek tijdens het transport.
- Als achterkantbescherming komen verschillende materialen in aanmerking, waaronder zuurvrij karton, 'kapaline'.
- Het nadeel van een 'backing' is dat er mogelijk een microklimaat ontstaat aan de achterkant van het schilderij. In een slecht geklimatiseerde omgeving vergroot daardoor de kans op schimmelgroei, niet alleen omdat er door de achterkantbescherming weinig ventilatie is achter het schilderij, maar ook omdat de controle op schimmelgroei moeilijker wordt.
Tips & trucs
Bewaar schilderijen nooit ingepakt in plastic!
- Dit kan een microklimaat scheppen en leiden tot schimmelgroei.
- Plastic kan weekmakers uitwasemen die de verf- en vernislaag kunnen aantasten.
Schik schilderijen zo dat ze altijd zichtbaar blijven.
Plaats schilderijen nooit direct op de grond maar steeds op met antislip beklede blokjes. Schilderijen die direct op de grond worden geplaatst riskeren schade op te lopen door:
- schoeisel,
- schoonmaakproducten,
- wateroverlast (bv. overstroming).
Meer weten?
Dit hoofdstuk werd geschreven door David Lainé voor Depotwijzer.be.
