Hasselt – Iedereen jeneverbaron. Het participatief verzamelen van immaterieel jenevererfgoed – Jenevermuseum
Via participatieve borrelnamiddagen gaat het Jenevermuseum langs bij (senioren)verenigingen en heemkringen om persoonlijke anekdotes, recepturen, familietradities en -rituelen m.b.t. jenever en likeur te verzamelen en te registreren. Aan de hand van gerichte vragen en rekwisieten modereren museumvrijwilligers bij een stuk taart en een borrel geanimeerde gesprekken.
Aan het einde van zo'n namiddag worden alle deelnemers uitgeroepen tot 'jeneverbaron', ambassadeurs voor het jenevererfgoed. Deze titel is een verwijzing naar de rijke jeneverstokers uit de hoogdagen van de jenevernijverheid in de tweede helft van 19e eeuw.
In eerste instantie werden Hasseltse verenigingen betrokken, nadien ook Limburgse verenigingen. Op termijn is het ook de bedoeling buiten Limburg zulke namiddagen te organiseren, of specifiek bij verenigingen van bepaalde beroepscategorieën: mijnwerkers, havenarbeiders, enz. Intussen werden een kleine 300 anekdotes, recepturen en rituelen verzameld.
Het project 'iedereen jeneverbaron' dient drie doelen:
- We verzamelen (persoonlijke) jeneververhalen en -anekdotes, tradities, praktijken en recepten en verrijken zo onze (materiële) collectie.
- We maken deelnemers bewust van hun jenevererfgoed en het erfgoed van hun regio.
- We creëren en/of activeren betrokkenheid bij het jeneververhaal en de museumwerking.
CAG begeleidde mee de opstart en de eerste evaluatie. In Hasselt deden we een beroep op de Senioren Adviesraad om seniorenverenigingen warm te maken voor dit project. In Haspengouw op Erfgoedcel Haspengouw om heemkringen te betrekken.
Hierin zijn we nog zoekende, daarom zijn we in het project ICE (in)begrepen van de Werkplaats Immaterieel Erfgoed gestapt (2019-2022).
Zie ook 'context'.
Een borrelnamiddag verloopt als volgt:
- Verwelkoming en intro over jenever in de Lage Landen en/of Hasselt jeneverstad (ca. 40 min.)
- Taart- en borrelmoment (ca. 10 min.)
- Groepsgesprek van ca. 45 minuten in groepjes van 5 tot 6 personen. 25 mensen geldt hierbij als maximumaantal. De vrijwilligers voeren aan de hand van een vragenlijst en museumrekwisieten het verdere gesprek, terwijl de museummedewerkers de verhalen en praktijken registreren/noteren.
- Aan het einde van de namiddag roepen we alle deelnemers uit tot ‘jeneverbaron(es)’ en ontvangen ze een button.
Alle verenigingen waar het museum te gast was, worden een jaar later uitgenodigd voor een rondleiding en een degustatie in het museum. Soms levert dit nog extra verhalen en anekdotes op.
Zie ook de oproep voor geïnteresseerde verenigingen.
Pluspunten:
- Samenwerking met vrijwilligers
- Samenwerking met verenigingen
- De opbouw van de namiddag (met de borrel en de taart 😊)
- De hoge mate aan interactiviteit tijdens de borrelnamiddagen
- Het informeel karakter van de namiddagen
Aandachtspunten:
- Het is zeer tijds- en arbeidsintensieve methodiek die zowel tijdens de gesprekken zelf als nadien, wanneer de gesprekken verwerkt worden, veel tijd vraagt van veel medewerkers.
- Hou de grootte van de groep voor ogen, wij werken niet met groepen groter dan 25 personen.
- Hou rekening met de mogelijkheid dat de zalen vaak een slechte akoestiek hebben.
- Vraag naar afzonderlijke ruimtes voor de gesprekken in kleinere groepjes.
- Zorg ervoor dat iedereen in de groep aan het woord komt.
- Alcohol(misbruik) kan een delicaat onderwerp zijn om te bespreken. Hou er rekening mee dat niet iedere deelnemer hier graag over wil praten. Respecteer die overtuiging en dring nooit aan.
- Kwaliteitsvolle audiovisuele registratie van de gesprekken is praktisch heel moeilijk. Soms kan een opvolgingsgesprek met videoregistratie nadien een oplossing bieden.
Zie 'evaluatie'
Davy Jacobs via davy.jacobs@hasselt.be, 011 23 98 53
