Oostende - Big stuff! Restauratie van de Würzburg Rieseradar - Domein Raversyde - Provincie West-Vlaanderen
Thema
collectiemanagement
calamiteiten
conservatie en restauratie
(ver)bouw(ing) en inrichting
onderhoud
bewaren, verpakken en transporteren
Aard collectie
Militair, industrieel erfgoed
Context
De Würzburg Rieseradar, gemonteerd op een treinwagon, is het grootste stuk uit de collectie van het domein Raversyde. Dit militair en industrieel erfgoed uit WO II is het enige nog gekende mobiele exemplaar in zijn soort.
Monumentenwacht West-Vlaanderen stelde in 2013 een rapport op over de bewaringsstaat van de grote collectiestukken die in openlucht staan opgesteld op de Atlantikwall te Raversyde. In opvolging van de aanbevelingen, werden een reeks grote metalen collectiestukken gerestaureerd. Elk stuk onderging een behandeling op maat.
Vanwege zijn unieke karakter, maar ook de uiterste slechte bewaringsstaat, drong een snelle behandeling van de radar zich op. Voordien werden al een klein 60cm-zoeklicht en een 4EMR40-afstandsmeter geconserveerd.
Doel
- De restauratie van een unieke radar met een behandeling die een langdurige opstelling in een extreem maritiem klimaat mogelijk maakt.
- Het restaureren tot een werkende staat bleek echter financieel onhaalbaar. Daarom werd gekozen voor een weerbestendige restauratie van het uitzicht van de radar zoals opgesteld tijdens WO II.
Timing
April 2014 - september 2014.
Budget
50% eigen middelen van de Provincie West-Vlaanderen en 50% subsidie via het Interreg IVa-project 'World War 2-Heritage'.
Aantal medewerkers
1 dossierbehandelaar/restauratieopvolger, 4 leden restauratieploeg, verschillende geraadpleegde specialisten.
Externe hulp
- Externe specialisten tijdens de voorbereiding
- Kleuronderzoek
- Onderzoek naar opschriften
- Transportfirma met ervaring in kraanwerk
- Bouwsmederij Everaert (o.a. voor straal- en verfspuitwerk)
Gebruik richtlijnen of standaarden
- Charter van Venetië
- Charter van Riga
Concrete aanpak
- Studie van het object.
- Doornemen van de relevante literatuur.
- Vastleggen en laten goedkeuren van het budget.
- Opstellen van een gedetailleerd bestek voor de openbare aanbestedingsprocedure met specifieke eisen i.v.m.:
- transport;
- verzekering;
- behandeling;
- restauratiedossier;
- referenties (deontologisch verantwoord);
- administratieve formaliteiten.
- Toewijzen van de opdracht.
- Transport naar het restauratieatelier (met oog voor de veiligheid, in aanwezigheid van pers).
- Studie van de kleuren en opschriften.
- Restauratie met regelmatig overlegmomenten in het atelier.
- Bepalen van de nieuwe locatie op provinciedomein Raversyde.
- Nagaan van de benodigde vergunningen/toelatingen.
- Transport en opstellen op de nieuwe locatie, met persmoment.
- Opleveren van de restauratieopdracht.
- Evalueren van de bewaringstoestand na 10 maanden opstelling in openlucht.
- Opmaken van een onderhoudsplan.
- Uitvoeren van regelmatig onderhoud.
Andere nuttige info
- Robert C. Mikesh, Restoring Museum Aircraft, Atglen, 2009. Een basiswerk over de restauratie van grote metalen objecten.
- De publicaties van de Big Stuff-conferenties verschaffen heel wat nuttige informatie.
Evaluatie
- Bij dit soort restauraties is het moeilijk een evenwicht te vinden tussen het behoud van de historische authenticiteit en een intensieve behandeling voor de lange termijn.
- Heel wat afwegingen houden rechtstreeks verband met het beschikbare budget.
- In het geval van de Würzburg Rieseradar stond het veilig en langdurig opstellen in openlucht voorop.
- Ondanks de krappe timing werd de restauratie op tijd afgewerkt, mede dankzij het enthousiasme en de coöperatieve houding van de restaurator.
- Een nadeel van de gekozen behandeling is dat die eerder ingrijpend is en onvermijdelijk tot het nodige materiaalverlies leidt.
- Na de restauratie blijven een stipte controle van de staat en het regelmatige onderhoud van de radar noodzakelijk. Een object van deze omvang kan op het provinciedomein Raversyde immers onmogelijk binnen worden bewaard.
Aanbevelingen
- Meer tijd voor de uitvoering is aangewezen. Om aanspraak te kunnen maken op subsidies werd de Würzburg Rieseradar onder grote tijdsdruk gerestaureerd.
- Bereid elke restauratie grondig voor en plan de nodige tijd voor onderzoek.
- Stel een duidelijk lastenboek op dat o.a. uitdrukkelijk de te volgen restauratiedeontologie vermeldt.
- Plan voldoende tijd in om de restauratie intensief op te volgen en tussentijds te bespreken.
- Overweeg begeleiding door een commissie van specialisten.
Contactgegevens
- Kathleen Ribbens, Registrator Provinciedomein Raversyde, Kathleen.Ribbens@west-vlaanderen.be, 059 34 21 95.
- Mathieu de Meyer, Coördinator-conservator Provinciedomein Raversyde, Mathieu.de_Meyer@west-vlaanderen.be, 059 34 21 91.
Downloads
