West-Vlaanderen - Educatief pakket De Molenbrigade - Erfgoedorganisaties in (West-)Vlaanderen
Verspreid over West-Vlaanderen staan er 66 molens. Daarvan zijn er nog zo'n 35 actief. Hoe zo’n molen werkt, blijft echter al te vaak een goed bewaard geheim. Het educatief pakket De Molenbrigade wil daar verandering in brengen. Dit pakket, ontwikkeld voor leerlingen van de tweede graad lager onderwijs, brengt de molen tot in de klas en de klas tot bij de molen.
De Molenbrigade is een project voor en door molenaars. Centraal staan vijftien getuigenissen van West-Vlaamse molenaars. Hun liefde voor het ambacht wordt verbonden aan een doe-gerichte blik op de molen. De molenaars leiden de kinderen zelf rond op de molen.
- Kinderen in het lager onderwijs vertrouwd maken met het werk van de molenaar en de werking van een molen via een educatief pakket over het molenaarsambacht.
- De molenaarsgemeenschap met elkaar in contact brengen en activeren, enthousiasmeren en uitbreiden via (de opstart van) een netwerk voor West-Vlaamse molenaars.
Geheugen Collectief vzw, De Zeemier, Casa Blanca vzw, Oetang
Dit educatief pakket sluit aan bij STE(A)M-doelstellingen van het onderwijs. Deze eindtermen werden verwerkt:
- Mens en maatschappij (duurzaamheid)
- Wetenschap en techniek (de molen als energiebron en technische kennis)
- Sociale vaardigheden (bezoeken van een molen, luisteren naar de molenaar)
Voorbereiding en productie
- We stelden een projectplan op voor de aanvraag van een projectsubsidie voor bovenlokale cultuurwerking.
- We richtten een projectstuurgroep op. Deze groep coördineerde het project en gaf feedback tijdens de ontwikkeling van het educatief pakket. In totaal waren er zeven bijeenkomsten. Na een kennismaking volgden de voorstelling van het project, een bespreking van het educatief pakket, de filmpjes en getuigenissen, een netwerkmoment, en een bespreking van de verduurzaming van het project en de toekomst. De projectstuurgroep kwam zowel fysiek als digitaal samen (wegens COVID-19).
- Geheugen Collectief vzw verzamelde en filmde in samenwerking met De Zeemier de getuigenissen van West-Vlaamse molenaars en de werking van de lokale molens. Zij stonden ook in voor de montage van een algemene introductietrailer, van de drie themafilmpjes en de vijftien introductiefilmpjes (een per molen).
- Casa Blanca vzw ontwikkelde het educatief pakket rond drie thema’s van de molen: tandwielen, windenergie en molenstenen.
- We deden een beroep op de molenaarsgemeenschap om na te gaan of de filmpjes de juiste zaken correct in beeld brengen. Eenmaal het educatief pakket klaar was, kregen de molenaars de nodige begeleiding en opleiding om klassen te kunnen ontvangen en rondleiden.
Het educatief pakket bestaat uit drie thema’s: Labo WIND, Labo TANDWIELEN en Molenfeest. Elk pakket bestaat uit drie delen:
- een inleiding in de klas met een introfilmpje;
- een klasbezoek aan de molen;
- doe- en experimenteeropdrachten via de educatieve koffer in de klas.
Oetang maakte een toegankelijke en visueel aantrekkelijke website. Daar vindt de geïnteresseerde surfer meer over de achtergrond van het project, het molenerfgoed en de deelnemende molens, het downloadbare educatief pakket, een blogpagina, contactgegevens van de erfgoedcellen en molens en informatie over het uitlenen van de educatieve koffer en het reserveren van een bezoek.
De dienst Erfgoed van Provincie West-Vlaanderen nam het voortouw om een netwerkmoment voor West-Vlaamse molenaars op te zetten. Vanaf het najaar 2020 vindt het halfjaarlijks plaats.
Communicatie:
- Er werd een kort en handig communicatieplan opgesteld (timing + wat communiceren waar), samen met een persbericht.
- Er werd gecommuniceerd met en naar de molenaars, klassen, scholen en het brede publiek.
Scholen in West-Vlaanderen kunnen het educatief pakket en de koffer vanaf september 2021 ontlenen bij hun regionale erfgoedorganisatie. Andere molens kunnen aansluiten bij De Molenbrigade via het jaarlijkse instapmoment.
Aan welke kostenposten werd het totale bedrag van 91.780 euro besteed?
Het subsidiebedrag van 63.405 euro werd als volgt besteed:
- Geheugen Collectief vzw: 18.375 euro
- De Zeemier: 23.830 euro
- Casa Blanca: 9.950 euro
- Kost van de educatieve koffer: 750 euro x 15 koffers = 11.250 euro
Personeelsinzet van zeven erfgoeddeskundigen (inbreng door respectievelijk Musea Brugge, Dienst Erfgoed Provincie West-Vlaanderen en vijf West-Vlaamse erfgoedcellen): 23.625 euro.
We voorzagen 4.750 euro voor communicatieve tools, ingebracht door Provincie West-Vlaanderen.
Inkomsten worden niet gegenereerd: het ontlenen van de educatieve koffers kan gratis voor de geïnteresseerde scholen.
Aantal medewerkers:
- 1 coördinator (Musea Brugge);
- 5 medewerkers van erfgoedcellen (CO7, Erfgoed Zuidwest, TERF, Kusterfgoed en Erfgoedcel Brugge);
- stuurgroep: erfgoedcellen (5) + Musea Brugge (1) + Dienst Erfgoed Provincie West-Vlaanderen (2) + ETWIE (1) + VIVES Hogeschool (1) + Molenforum Vlaanderen vzw (2);
- DVV Westhoek en Texture sloten ook aan.
Daarnaast deden we ook beroep op de molenaars om dit educatief pakket samen op de rails te zetten.
Het educatief pakket werd tijdens een testweek (19-23/4/2021) in diverse scholen per West-Vlaamse regio door de leerkrachten in hun klas uitgetest. Hun reacties waren heel positief. De opdrachten zijn op maat van de leerlingen van het 3e en 4e leerjaar, er is voldoende afwisseling, de handleiding is heel duidelijk, de filmpjes zijn aanstekelijk en wekken enthousiasme op. De leerkrachten gaven aan de koffers volgend jaar opnieuw te willen uitlenen. De vooropgestelde timing (einde 30/6/2021) werd ruimschoots gehaald binnen het vooropgestelde budget.
Betrek de erfgoedgemeenschap!
