Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege heeft beslist om het oude archief en de documentatie van en over pater Damiaan definitief op te nemen in de Topstukkenlijst, een lijst met het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap dat een bijzondere bescherming geniet. Het gaat om o.m. brieven van en aan pater Damiaan, foto’s en officiële stukken.

Het Topstukkendecreet (2003) regelt de bescherming van cultuurgoederen die omwille van hun uitzonderlijke archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis voor de Vlaamse Gemeenschap bewaard moeten blijven. Cultuurgoederen op de Topstukkenlijst worden als zeldzaam en onmisbaar voor de Vlaamse Gemeenschap bestempeld.

Jozef De Veuster, alias pater Damiaan (1840-1889), was al tijdens zijn leven een legende. Zijn keuze voor het melaatseneiland Molokai in 1873 werd wereldnieuws. Ook de daaropvolgende jaren haalde hij geregeld de pers, zeker toen in 1886 bekend werd dat hij zelf door melaatsheid werd getroffen. Na zijn dood kwam een stroom van publicaties en zelfs films op gang, die tot vandaag aanhoudt. In 2009 werd hij heilig verklaard.

Het oude archief en de documentatie die minister Schauvliege op de Topstukkenlijst heeft geplaatst, omvat:

• archiefstukken die rechtstreeks verband houden met de figuur Damiaan en zijn verblijf op Hawaï en Molokai (1863-1889). Ze bevatten personalia zoals een bevelschrift toen pater Damiaan als getuige moest verschijnen voor het gerechtshof van Lahaina (1877), brieven van en aan Damiaan, boekhoudkundige stukken, foto’s en persknipsels van tijdens zijn leven;
• de verzameling schilderijen en tekeningen van Edward Clifford, een Engelse kunstenaar (1844-1907), die pater Damiaan in 1868 ontmoette in de leprozenkolonie van Kalaupapa, Hawaï.

Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege: “Het archief en de documentatie van en over pater Damiaan zijn een unieke getuigenis van het leven van deze bijzondere persoon. Onder meer als herinnering aan zijn missiewerk en het proces tot heiligverklaring, en aan het missiewerk in het algemeen, is dit archief onmisbaar voor ons collectief geheugen.”

Op dit moment zijn er 397 individuele stukken en 38 verzamelingen opgenomen in de Topstukkenlijst. Meer informatie over de Topstukkenlijst, hoe die wordt opgesteld, hoe de bescherming is geregeld e.d. vindt u op de website van het agentschap Kunsten en Erfgoed.

Bron: persbericht Joke Schauvliege. Lees ook het artikel 'H. Damiaan, bid voor ons. Het nalatenschap van de Grootste Belg', in faro | tijdschrift over cultureel erfgoed, 2(2009)3, p. 70-78.