Tentoonstelling i.s.m. Art Museum Versi in Seoul

Voorgeschiedenis:

Het werkbezoek kaderde in de vraag vanuit het Art Museum Versi in Seoul, Zuid-Korea naar expertise van het Museum Dr. Guislain over de geschiedenis van de psychiatrie. Het Art Museum Versi is een nieuw museum rond outsiderkunst en de geschiedenis van de psychiatrie. Momenteel loopt er een tentoonstelling rond outsiderkunst. Er is nog geen presentatie rond de geschiedenis van de psychiatrie, aangezien deze nog volop wordt uitgedacht en uitgewerkt (vandaar ook de vraag naar expertise aan het Museum Dr. Guislain). De contactpersoon in Art Museum Versi was Jennifer Hyojin, die zowel directeur is van het nieuwe Art Museum Versi als het reeds bestaande Living Museum in de Medical Foundation Yong-In Mental Hospital. Art Museum Versi werkt nauw samen met het Living Museum in Seoul, dat deel uitmaakt van een netwerk van andere Living Museums in New York, Nederland en Zwitserland. Het Living Museum bevindt zich in het psychiatrisch ziekenhuis Yong-In Mental Hospital. Het Art Museum Versi is gevestigd in een nieuwbouw buiten het centrum. Medewerkers van het Art Museum Versi en het Living Museum kwamen eind 2016 reeds op werkbezoek in het Museum Dr. Guislain. Met het werkbezoek van Patrick Allegaert (vervoer en verblijf bekostigd door Art Museum Versi), Annemie Cailliau en Yoon Hee Lamot naar Zuid-Korea werd de eerste kennismaking in België vervolgd en kreeg de samenwerking een concrete invulling.  

Vraag naar expertise:

De vraag aan het Museum Dr. Guislain peilt naar de manier waarop hier werd gestart met het museum, het uitbouwen van de collectie en het opzetten van tijdelijke tentoonstellingen. Directeur Annemie Cailliau en artistiek leider Patrick Allegaert, die het Museum Dr. Guislain mee hebben opgericht, verder hebben ontwikkeld en nog steeds coördineren, gingen op werkbezoek naar Museum Versi voor de uitwisseling van expertise en om de vele vragen rond de mogelijkheden en hindernissen bij het oprichten van een museum rond de geschiedenis van de psychiatrie te beantwoorden. Wetenschappelijk medewerker Yoon Hee Lamot ging ook mee op werkbezoek om in het Living Museum in Seoul een lezing te geven over de huidige manier van werken van het Museum Dr. Guislain, samen met Patrick Allegaert en Annemie Cailliau die de geschiedenis en het ontstaan van het museum toelichtte. Daarnaast hadden Yoon Hee Lamot, Annemie Cailliau en Patrick Allegaert gesprekken met de medewerkers van het museum in Seoul om meer inzicht te krijgen in de werking en plannen van het Art Museum Versi, de context waarin ze werken, en om informatie en expertise uit te wisselen op vlak van erfgoed en de verschillende museale functies. Er zijn concrete afspraken gemaakt voor een tentoonstelling in samenwerking met Art Museum Versi in april 2018 met stukken uit de collectie van het Museum Dr. Guislain en andere collecties uit Europa. De tentoonstelling zal gepresenteerd worden op locatie en niet in Art Museum Versi zelf om maximale zichtbaarheid te geven aan de expo en diens thematiek. Aangezien het museum nog aan bekendheid moet winnen en het minder centraal ligt, wordt op zoek gegaan naar een locatie in het centrum van Seoul. Het doel van de tentoonstelling is om een breed publiek te bereiken, het taboe rond geestesziek-zijn bespreekbaar te maken, en aandacht te geven aan het erfgoed van de psychiatrie. Zo wordt de collectie van het Museum Dr. Guislain internationaal verder kenbaar gemaakt, de zichtbaarheid van het Art Museum Versi in Seoul vergroot en de thematiek en de collecties gepresenteerd voor een breed publiek. Daarnaast werden ook plannen gemaakt voor een structurele samenwerking, waarbij onder andere gedacht wordt aan een tweede tentoonstelling in Art Museum Versi zelf, en aan een uitwisseling van de collecties en expertise op alle vlakken van de museumwerking.

Doel:

  • Kennismaking met de psychiatrie in Seoul en Zuid-Korea, bezoek aan het Living Museum en het Art Museum Versi en het onderzoeken van de mogelijkheden tot samenwerking.
  • Haalbaarheid nagaan van een eerste tentoonstelling in Seoul in 2018. Deze tentoonstelling moet de discussie rond erfgoed en psychiatrie in Zuid-Korea op gang brengen en moet ervoor zorgen dat het belang van een museum over de geschiedenis van de psychiatrie wordt gepromoot.
Projectresultaten

Bezoek - Kennismaking en uitwisseling expertise:

  • Bezoek aan het psychiatrisch ziekenhuis, Yong-In Mental Hospital, en de verschillende afdelingen (dagkliniek, ruimten voor therapie…). Annemie Cailliau, Yoon Hee Lamot en Patrick Allegaert voerden gesprekken met medewerkers van het museum, kunstenaars, patiënten en verpleegkundigen over de werking van het ziekenhuis, de afdelingen en het belang van kunsttherapie in de behandeling.
  • Bezoek aan het Art Museum Versi en het Living Museum en overleg met de medewerkers.
  • Lezing over het Museum Dr. Guislain voor de medische staf en de verpleegkundigen van het ziekenhuis en voor de medewerkers van het Living Museum en het Art Museum Versi: over het ontstaan van het Museum Dr. Guislain, de situering van het museum in het cultureel landschap in België, het belang van het erfgoed rond de geschiedenis van de psychiatrie, de moeilijkheden bij het bewaren en het openstellen van dat erfgoed naar een breed publiek, de huidige manier van werken van Museum Dr. Guislain, toelichting van recente projecten en tentoonstellingen, uitleg over de Vlaamse Gemeenschap en de verbreding van cultuur tot erfgoed.
  • Discussie met de medewerkers van de twee musea in Seoul over de haalbaarheid en het belang van een museum over de geschiedenis van de psychiatrie. Is er een draagvlak voor in Seoul? Er vond een gesprek plaats over het taboe rond psychiatrische aandoeningen in Zuid-Korea en de evolutie van dat taboe. In Zuid-Korea is de interesse voor de geschiedenis van de psychiatrie nog heel recent. Er is weinig bewaard gebleven in de archieven van de psychiatrische instellingen, waardoor de expertise van het Museum Dr. Guislain over de Belgische en Europese geschiedenis van de psychiatrie absoluut een meerwaarde is. Dit aspect zal zeker in de tentoonstelling, die in 2018 wordt gepresenteerd, aan bod komen. Verder werd nagedacht over het concept en de mogelijke thema’s en over hoe de verschillende perioden kunnen worden geïllustreerd, waarbij ook aandacht zal worden besteed aan de meer recente geschiedenis. Er was ook veel interesse in de kwestie van privacy: wanneer en onder welke voorwaarden mogen foto’s van patiënten gebruikt worden in tentoonstellingen? Verder werden er ideeën uitgewisseld over outsiderkunst, het verschil met art brut en over het belang van kunstateliers waar psychiatrische patiënten werken. De rode draad tijdens de gesprekken was de vraag hoe je met een thema als psychiatrie kan omgaan in tijdelijke tentoonstellingen en hoe je het debat rond psychiatrie aanschouwelijk kan maken voor een breed publiek.
  • Gesprekken met de medewerkers van het Living Museum: over het ontstaan en de werking van het Living Museum, de internationale samenwerking binnen het netwerk van de Living Museums en de mogelijkheden tot samenwerking in de toekomst. Bezoek aan het Living Museum en gesprekken met de kunstenaars.
  • Kennismaking met de ervaringsdeskundigen (patiënten die mee de werking van het Art Museum Versi helpen uitbouwen) en gesprek over de werking van het museum.

Bezoek - Voorbereiding tentoonstelling april 2018

  • Inhoudelijke en financiële bespreking van de tentoonstelling in Seoul over de geschiedenis van de psychiatrie en outsiderkunst. De thematiek van de tentoonstelling werd besproken en er werd gekeken welke collectiestukken hierbij interessant kunnen zijn. De samenwerking werd concreter uitgewerkt, met ook aandacht voor de samenwerking na de tentoonstelling van 2018, met als doel om structureel samen te werken voor de expertise op het vlak van de geschiedenis van de psychiatrie (en de museale uitwerking ervan), en om een tweede tentoonstelling op te zetten in Art Museum Versi (op een nog te bepalen tijdstip). De tentoonstelling in 2018 zal bestaan uit twee delen, waarbij het taboe op geestesziekte centraal staat.
    • Een deel van de tentoonstelling zal gewijd worden aan de geschiedenis van de psychiatrie met topstukken uit de eigen collectie van het Museum Dr. Guislain en andere collecties uit Europa.
    • Het andere deel wordt gewijd aan de outsiderkunst met topstukken uit de eigen collectie van het Museum Dr. Guislain en andere collecties uit Europa.
  • Prospectiebezoek mogelijke tentoonstellingsplaatsen. Behalve de hall in het grote Severance Hospital, waren alle tentoonstellingsplaatsen geschikt. We bezochten het Hangaram Art & Design Center, het Sejong Center en KT&G SangSang Madang. Hoewel de eerste twee plekken een groot potentieel hebben, niet alleen qua beschikbare ruimte als qua zichtbaarheid in het culturele veld, ging onze voorkeur uit naar KT&G SangSang Madang. Dit is een bruisende culturele hotspot midden in een studentenbuurt. De tentoonstellingen die daar gebracht worden getuigen meestal van durf en een zin voor experiment.
  • Bezoek aan de ambassade  (Adrien Théatre, Dong Shin Seo) in het kader van de tentoonstelling in 2018 en gesprek over mogelijke  ondersteuning van het project.
  • Contact met firma Lotte in het kader van sponsoring van de tentoonstelling in 2018.
  • Bezoek aan Flanders Investment and Trade (FIT): Frederik De Potter. Gesprek over mogelijke  ondersteuning van de tentoonstelling in 2018.
Partnerorganisaties

Art Museum Versi

The Living Museum Seoul

Praktische info

Looptijd van
Organisatienaam
Museum Dr. Guislain
Contactpersoon
Annemie Cailliau, Yoon Hee Lamot
Adres
Jozef Guislainstraat 43, 9000 Gent
Telefoon
+32 (0)9 216 35 95
Financieringsbron(nen)

Voorbereiding:

Tussenkomsten voor internationale reis- en verblijfskosten van cultureel-erfgoedorganisaties

Uitwerking in 2018:

Museum Dr. Guislain: personeelskost voor concept en uitwerking tentoonstelling

Art Museum Versi en The Living Museum Seoul: concrete realisatie van de tentoonstelling

 

Andere projecten

Meer dan 750 jaar was het Sint-Janshospitaal in Damme een gasthuis voor ouderen, zieken, reizigers ...

Tekstaffiches vormen een zeer belangrijke bron voor de geschiedenis van het dagelijkse leven in Vlaanderen ...

Met het project Persistente architectuur onderzoekt het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) hoe het zijn collecties op ...