Geprikkeld door de presentatie van Claire Wellesley-Smith tijdens de internationale conferentie over cultureel erfgoed en geestelijke gezondheid vorig jaar in Gent, trok ik eind augustus naar Accrington in het Engelse Lancashire. Ik bracht er een bezoek aan Community Solutions North West, een sociale onderneming die gespecialiseerd is in gemeenschapswerk en de ondersteuning van kwetsbare volwassenen. Die invalshoek, gekoppeld aan mijn passie voor sociale geschiedenis, ambachtelijke technieken in outreach en gemeenschapsprojecten, stond garant voor een bijzonder boeiend bezoek. Een verslag.

Hands-onactiviteiten en collecties

Community Solutions North West heeft haar thuisbasis in Emfield Hall. Dit uit de kluiten gewassen herenhuis was ooit de residentie van de textielindustrieel Albert Gatty. Sinds enkele jaren loopt er het programma Local Colour dat de focus legt op creatief omgaan met textielerfgoed. Daarbij wordt gebruik gemaakt van oude ambachtelijke technieken zoals textiel verven en bedrukken. Wat mij vooral aanspreekt in Local Colour, is de combinatie van hands-onactiviteiten met textiel, activiteiten in archieven en museumcollecties en een onderzoek naar de geschiedenis van de lokale gemeenschap.

Tijdens mijn bezoek mocht ik aanschuiven bij een groepsactiviteit van Local Colour. Het viel mij direct op dat sommige van de deelnemers mappen met documenten bij zich droegen. Het bleken kopies van archiefstukken en foto's te zijn, verzameld tijdens het project. Dit materiaal deelden ze met de groep en gebruikten ze tijdens hun activiteiten. Ik was vooral getroffen door Brian, die me documenten toonde met daarin het levensverhaal van een thuiswever zoals dat werd opgetekend in de vroege 19e eeuw.

Als er één gigantische pluim is die Community Solutions North West met Local Colour op zijn hoed mag steken, dan is het wel dat ze erin slagen om heel wat mannen te bereiken. We weten immers dat mannen, de uitzonderingen niet te na gelaten, zich minder goed kunnen uiten in de traditionele groepsactiviteiten met cultureel erfgoed waarbij communicatie belangrijk is. Door de nadruk te leggen op archiefonderzoek en dingen maken weet Claire Wellesley-Smith mannen te bereiken die anders nooit zouden deelnemen aan dit soort van gemeenschapsprojecten.

Mr Gatty's Experiment Shed

Tijdens mijn bezoek kwam de groep een eerste keer samen over de installatie die ze zullen maken ter gelegenheid van de British Textile Biennal eind oktober van dit jaar. Bedoeling is om  een verlaten verfhuisje naast Emfield Hall om te vormen tot een immersieve ruimte. In dit huisje experimenteerde textielbaas Albert Gatty met verftechnieken. Met multisensoriële prikkels wil de groep bezoekers laten ervaren hoe het huisje erbij lag toen Gatty er eind 19e eeuw actief was. 

Ik werd werkelijk van mijn sokken geblazen door de creatieve ideeën die uit deze groep opborrelden. Er werd gepraat over het prikkelen van alle zintuigen in het experimenteerhuisje door middel van lichtprojecties in flessen gevuld met kleurvloeistoffen, stemmen die vertellen over lokale verfprocessen, attributen, geurprikkels veroorzaakt door chemische reacties, enzovoort. Naast die overdaad aan interessante ideeën waren de groepsleden zich er ook van bewust dat ze zullen moeten selecteren om het effect van een immersieve ervaring niet te verliezen.

Community Solutions North West illustreert als geen ander welke meerwaarde een dergelijk langetermijnproject kan hebben. Want enkel als je een diverse groep van mensen, met verschillende en soms zeer kwetsbare achtergronden meeneemt in een lang proces van trage en terugkerende activiteiten, kan je buitengewone cocreatieve zaken realiseren.

Mocht u dus op 24 of 25 oktober in het noorden van Engeland zijn voor de British Textile Biennal, ga dan zeker ook eens kijken in Mr. Gatty’s Experiment Shed. U zult versteld staan van het resultaat. Dit wordt zonder twijfel een eyeopener voor iedereen die op zoek is naar innovatieve manieren om sociaal en textielerfgoed in zetten bij gemeenschapsactiviteiten. Ik neem ze alvast mee in de piloottrajecten die we momenteel uitrollen in Turnhout en Aalst in het kader van Archief om de hoek.

Foto: Archief Albert Gatty © Claire Wellesley-Smith