Brabants trekpaard en Hondenzwemming erkend als immaterieel erfgoed
Minister van Cultuur Sven Gatz heeft beslist om de Hondenzwemming in Sint-Baafs-Vijve en de cultuur rond het Belgisch of Brabants trekpaard toe te voegen aan de Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed. Deze inventaris draagt bij tot de zichtbaarheid van immaterieel erfgoed en stimuleert het behartigen ervan. Op de lijst staan nu 52 elementen.
De inventaris is onderdeel van het interactief platform www.immaterieelerfgoed.be: een ontmoetingsplaats voor immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen waar organisaties en personen zich bekendmaken. Dit platform is een inspiratiebron, kennisbank en contactforum voor al wie immaterieel cultureel erfgoed mee een toekomst wil bieden. Het immaterieel erfgoed wordt hierin omschreven, verspreid en doorgegeven. In het vakjargon 'borgen' we zo het erfgoed om het te bewaren voor de toekomst en er de passie voor te blijven delen en beleven.
Hondenzwemming Sint-Baafs-Vijve
De Hondenzwemming in Sint-Baafs-Vijve (West-Vlaanderen) is opgericht rond 1850. Dit diervriendelijk evenement bestaat al meer dan 165 jaar. De Sint-Bavovrienden organiseren deze jaarlijkse loop- en zwemwedstrijden voor honden op de tweede zondag van oktober. De Hondenzwemming maakt deel uit van een heel feestweekend. Om de diervriendelijkheid te verzekeren is er een streng wedstrijdreglement. De Sint-Bavovrienden doen ook sensibiliseringscampagnes rond dierenwelzijn en werken samen met dierenrechtenorganisaties. Tijdens de wedstrijd lopen de honden een kort stukje over een weide, springen in de Oude Leie en zwemmen om ter snelst naar de overkant.
De hondenzwemming verbindt al generaties lang elk jaar duizenden mensen. Aan de Hondenzwemming zijn géén geldprijzen verbonden: het gaat om de 'eer' (vaak zelfs de familie-eer) en het is iedereen vooral te doen om het in stand houden van deze typisch Sint-Baafs-Vijfse traditie.
De cultuur rond het Belgisch (of Brabants) trekpaard
Belgische trekpaarden zijn grote en breedgebouwde koudbloedpaarden met een uitgesproken spierontwikkeling. Ze staan bekend om hun zachtaardig karakter en vermogen om zware lasten te trekken en in gezapig tempo te verplaatsen. Momenteel zijn er enkele honderden fokkers actief. Er staan zo’n 7.400 Belgische trekpaarden in Vlaanderen in het stamboek, een meerderheid van het aantal Belgisch trekpaarden. De Koninklijke Maatschappij het Belgisch Trekpaard (KMBT) houdt sinds 1886 het stamboek bij. Zij waakt over de toepassing, de ontwikkeling en de verbetering van de rasstandaard in de fokkerij.
De landbouw- en nijverheidssector draaide tot de jaren 1950-1960 in belangrijke mate op de inzet van trekpaarden. Niet toevallig heet het trekpaard in de volksmond ‘boerenpaard’. Boeren gebruikten het trekpaard om het land te bewerken en zware lasten en karren te trekken. Dit laatste deden trekpaarden ook in de mijnbouw, binnenscheepvaart, verhuissector en - als natiepaarden - in de Antwerpse haven. Toen na de Tweede Wereldoorlog tractoren meer en meer de trekpaarden vervingen, namen de activiteiten van de fokkerijen snel af. Maar het trekpaard en zijn cultuur verdwenen nooit helemaal. Gepassioneerde fokkers bleven het ras koesteren en kweekten vanaf dan vooral als hobby.
De website ikwashier.live telt duizenden beelden van het Belgisch trekpaard. Een selectie daarvan werden verwerkt in onderstaand YouTube-filmpje. Video & foto's: Lodewijk Deleu.
De fokkerij maakt de kern uit van de Belgisch trekpaardcultuur. Dit omvat het in stand houden en kweken van het ras, gericht op het stamboek en de rasstandaard, met kennis over genetische overdracht van raskenmerken en gebruiken in de hengstenhouderij. Er bestaat in deze cultuur een levendige traditie van keuringen en prijskampen. Slechts een beperkt aantal traditiedragers werkt vandaag nog altijd met dit prachtige dier. Zij beschikken over de uitgebreide kennis en vaardigheden en het roerende erfgoed, zoals traditionele voer- en werktuigen.
Bron: Persbericht minister Gatz
Foto: Tophengst Karel van Gaasbeek, Vkarel, Wikimedia Commons, CC BY-SA 2.5
