De voorbije maanden zijn er opnieuw talloze initiatieven voorgesteld naar aanleiding van 100 jaar Groote Oorlog. Zoals we dat een half jaar geleden ook al hebben gedaan, geven we u graag een overzicht van de meest opvallende acties en projecten die de voorbije weken bij FARO zijn binnengekomen.

Kinderen en klaprozen
De Eerste Wereldoorlog is een dankbare kapstok om jongeren en kinderen te sensibiliseren. Heel wat acties en projecten richten zich bijgevolg tot scholen of jeugdwerkers. Het Fotomuseum Antwerpen bijvoorbeeld biedt een interactieve rondleiding en workshops aan rond het thema oorlogsverslaggeving. Deze formules willen jongeren bewustmaken van het belang van visueel bewijs, archivering maar ook van het subjectieve karakter van oorlogsbeelden.

Opvallend is ook hoeveel educatieve websites er vandaag worden ontwikkeld. De erfgoedcel Kortrijk lanceerde enkele weken geleden de website www.kortrijkbezet.be en daaraan gekoppeld een stadsspel. Een WOI-website die vandaag op heel wat belangstelling kan rekenen is “kinderen in bezet gebied”, van de erfgoedcel TERF. Deze tool biedt leerkrachten een houvast om de Eerste Wereldoorlog naar de klas te brengen. Op dit moment zijn er plannen om een aangepaste versie van deze website te maken voor het Pajottenland-Zennevallei, het Land van Dendermonde en het Meetjesland.

Ook in de Antwerpse Kempen werken erfgoedwerkers en scholen samen rond de Eerste Wereldoorlog. Zo lanceert de erfgoedcel k.ERF op 6 november www.Kempenseklaprozen.be. Deze educatieve website vertelt de verhalen van de soldaten die in de regio zijn omgekomen. Dit op basis van de oorlogsmonumenten en archieven in de regio.

De Eerste Wereldoorlog in boeken
De stroom aan publicaties over de Eerste Wereldoorlog is inmiddels niet meer bij te houden. Boekenwurmen kunnen zich verdiepen in de meest uiteenlopende facetten van de Groote Oorlog, gaande van het dagelijks leven, de voedselproblematiek tot de Congolese soldaten aan de IJzer. Een groot aanbod van WOI-boeken kunt u onder meer terugvinden via de website van WPG Uitgevers.

Een publicatie die een aparte vermelding verdient, is ‘Met ons gaat alles goed’. Dit boek bevat een compilatie van waargebeurde, persoonlijke verhalen uit Vlaanderen en Nederland. Niet enkel de inhoud maakt dit een interessante publicatie. Bijzonder is vooral de achterliggende samenwerking. Zo hebben de heemkundige kringen uit Vlaams-Brabant, de provincie Antwerpen en Noord-Brabant (Nederland) eraan meegewerkt. Het gebeurt zelden dat heemkundige kringen op deze manier met elkaar samenwerken, en al zeker over de landsgrenzen heen!

Om in de sfeer van heem- en volkskunde te blijven: het laatste nummer van Tijd-Schrift, het blad van Heemkunde Vlaanderen, was gewijd aan de Eerste Wereldoorlog. Ook het volgende nummer van Volkskunde besteedt bijzondere aandacht aan – jawel - de oorlog.

Vorming en reflectie
In het voorjaar van 2013 organiseerden FARO en Heemkunde Vlaanderen een reeks workshops over het dagelijks leven tijdens de Eerste Wereldoorlog, samen met het Vlaams Vredesinstituut, het IPG en de provincies. Van deze reeks workshops kunt u nu een uitgebreid verslag lezen in Bladwijzer, het informatieblad van Heemkunde Vlaanderen.

De volgende weken en maanden vinden er nog allerhande colloquia en studiedagen plaats. Wie geïnteresseerd is in maritieme geschiedenis, kan zich inschrijven voor The Great War and the Sea, op 8 november in Bredene. Een van de belangrijkste colloquia van dit jaar is wellicht Oorlog en trauma, over de rol van geneeskunde en psychiatrie tijdens de oorlog. Voor dit driedaagse colloquium treden liefst drie gerenommeerde erfgoedorganisaties als gastheer op: het Dr. Ghuislainmuseum (7 november, Gent), In Flanders Fields Museum (8 november, Ieper) en vzw Montanus (9 november, Brugge). Enkele dagen eerder, op 4 november, vindt er in een Brussel een heel prestigieus en langverwacht vredessymposium plaats. Op dit symposium, een initiatief van de Vlaamse regering, zullen een heel aantal Nobelprijswinnaars voor de Vrede hun opwachting maken.

Daarnaast staan er nog allerhande lokale lezingen en studiedagen op stapel. Natuurlijk zijn er de talloze 11-novembervieringen, waarvan zeker die in Ieper traditioneel op heel wat belangstelling kan rekenen. In Antwerpen geeft het Vredescentrum op 3 november de aftrap van een hele lezingenreeks. Elke maand zal een gerenommeerde spreker aan het woord komen over een aspect van het dagelijks leven in de koekenstad. In Aalst organiseert de erfgoedcel dan weer een studiedag over de oorlogsgebeurtenissen in deze stad.

Het bos en de bomen?
Anno 2013 staan we slechts aan het begin van de herdenkingsgolf. Talloze erfgoedorganisaties zitten nog volop in de voorbereiding van hun WOI-project. Bij de uitwerking van zo’n project staan zij er niet alleen voor. De voorbije jaren zijn er allerhande initiatieven en projecten voorgesteld die erfgoedwerkers willen inspireren en ondersteunen. Dit gaat van inspiratie- en bronnengidsen, allerhande websites en databanken, subsidielijnen tot zelfs logo’s en herinneringslintjes. Een onbedoeld gevolg van al deze initiatieven is dat vele erfgoedwerkers op dit moment het bos door de bomen niet meer kunnen zien. Op de FARO-website kunt u nu een globaal overzicht terugvinden van de belangrijkste instanties bij wie u terecht kunt voor advies en ondersteuning.

Ook de volgende jaren wil FARO zoveel mogelijk het overzicht behouden op de vele WOI-projecten en acties in Vlaanderen. Bijzondere, inspirerende of vernieuwende projecten zullen we in de kijker zetten via onze website en nieuwsbrief.

Heeft u vragen, suggesties of opmerkingen bij dit overzicht? Dan kunt u contact opnemen met Gregory Vercauteren.